Archiwum

Sierpień 2024 roku w jaworzańskim PTEw: spotkanie z ks. Janem Badurą oraz wycieczka do Ciechocinka, Inowrocławia i Torunia

Ks. Jan Badura - prelegent


Na kolejnym spotkaniu PTEw w Jaworzu 5 sierpnia br. temat „Ewangelicy w Toruniu – wybrane zagadnienia” przedstawił ks. Jan Badura z Kozakowic. Temat spotkał się z bardzo dużym zainteresowaniem, gdyż związany był z naszą najbliższą wycieczką. Prelegent przedstawił Toruń w perspektywie historycznej. Toruń jest jednym z najstarszych miast Polski, w czasach Rzeczypospolitej Obojga narodów i był jednym z najbogatszych, a zarazem największych miast Królestwa Polskiego.

Toruń szybko uległ wpływom protestanckim. Luteranie zjawili się w Toruniu krótko po wygłoszeniu przez Marcina Lutra swoich tez. Oficjalnie miasto przyjęło Wyznanie Augsburskie na mocy przywileju króla Zygmunta II Augusta, a pierwsze publiczne nabożeństwo ewangelickie odbyło się 25 marca 1557 r. W 1568 r. powstaje Ewangelickie Gimnazjum Akademickie, które w 1594 r. z inicjatywy burmistrza Henryka Strobanda (1548-1609) podniesione zostaje do rangi uczelni półwyższej. Wyróżniało się wysokim poziomem nauczania, nowatorstwem poglądów oraz wykształciło wielu wybitnych absolwentów.

Czytaj dalej »

Lipiec 2024 w jaworzańskim PTEw: relacja z podróży po Stanach Zjednoczonych

Ks. Tomasz Bujok - prelegent


Gościem spotkania 1 lipca 2024 r. był zapalony podróżnik, ks. Tomasz Bujok z Drogomyśla-Pruchnej, który przedstawił relację ze swojej kolejnej podróży. Tym razem była to wycieczka po północno-wschodnich stanach USA. Przy pomocy prezentacji multimedialnej przedstawiał i omawiał zdjęcia zwiedzanych miejscowości.

Prelegent opowieść swoją rozpoczął od Florydy. Jest to jedno z najpiękniejszych miejsc w Stanach Zjednoczonych. Floryda słynie z pięknych plaż, egzotycznej przyrody i uroczych miasteczek. Znajdują się tam najlepsze parki rozrywki, np. park Walt Disney World w Orlando. Ponadto na przylądku Canaveral jest Centrum Kosmiczne Johna F. Kennedyˡego, gdzie znajdują się wciąż działające wyrzutnie rakiet wystrzeliwujące na orbitę satelity oraz statki załogowe lub bezzałogowe.

Czytaj dalej »

Walne Zebranie Delegatów PTEw odbyło się w Ustroniu
(15 czerwca 2024 r.)


Kolejne doroczne Walne Zebranie Delegatów Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego odbyło się w sobotę 15 czerwca 2024 r. w Ustroniu na Śląsku Cieszyńskim. Podczas Zebrania przedstawiono działalność poszczególnych Oddziałów PTEw w minionym roku, a także dokonania Zarządu Głównego.

Mówiono o rozstrzygnięciach konkurs fotograficznego „Ewangelicyzm w obiektywie”, który ogłoszono w listopadzie 2023 r., a termin nadsyłania prac w dwóch kategoriach: „Obiekt” i „Człowiek” minął z końcem kwietnia 2024 r. Zarząd Główny otrzymał właśnie protokół Jury konkursu z podaniem nazwisk zwycięzców konkursu oraz wyróżnionych uczestników. Walne Zebranie wyraża serdeczne podziękowania członkom Jury za wielką pracę przez nich wykonaną na skutek dużej liczby nadesłanych prac: Katarzynie Fijałkowskiej-Boss (przewodnicząca), Sławomirowi Grzankowi i Romualdowi Długoszowi! Listę nagrodzonych prac opublikujemy w ciągu najbliższych dni. Pokłosiem konkursu będzie zorganizowanie objazdowej wystawy nagrodzonych i wyróżnionych prac, a następnie warsztatów fotograficznych dla laureatów.

Prezydium Zebrania

Wspomniano o udziale w konferencji zorganizowanej przez stowarzyszenie HEREDITAS w Bystrzycy na Zaolziu (w Czechach), w której wzięli udział członkowie Zarządu Głównego. Rozmawiano także o pracach redakcyjnych i trudnościach związanych z wydawaniem czasopisma „Słowo i Myśl”.

Delegaci przyznali godność Honorowych Członków PTEw dwojgu bardzo zasłużonych działaczy z Jaworza, współzałożycieli tamtejszego Oddziału, którzy przez wiele lat byli bardzo aktywni w działalności PTEw również na szczeblu ogólnopolskim:

  • Józef Król – wieloletni członek Zarządu Głównego i prezes PTEw,
  • Maria Miarka – wieloletnia sekretarz i skarbnik Zarządu Głównego.

Czytaj dalej »

Przez Patagonię: Cieszyn, 20 czerwca


Oddział Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego w Cieszynie zaprasza wszystkich na spotkanie „Przez Patagonię”. Prelekcję przedstawi Janina Hławiczka.

Spotkanie odbędzie się w czwartek 20 czerwca 2024 r. o godz. 15 w sali w budynku Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Cieszynie przy placu Kościelnym 6.

Serdecznie zapraszamy!

Czerwiec 2024 r. w jaworzańskim PTEw: o Janie Śliwce

Marcin Gabryś - prelegent


Na spotkaniu 3 czerwca 2024 r. temat „150. rocznica śmierci Jana Śliwki, autora pierwszych podręczników polskich na Śląsku Cieszyńskim” przedstawił Marcin Gabryś, historyk oraz kustosz Muzeum Protestantyzmu w Cieszynie. Zajmuje się on archiwum parafialnym i biblioteką Tschammera w kościele Jezusowym w Cieszynie.

Jan Śliwka był jednym z czołowych polskich działaczy na Śląsku Cieszyńskim. Urodził się 5 lutego 1823 r. w Ustroniu w rodzinie Jerzego i Anny z domu Kotkowskich. Był synem komornika i sługi kościelnego, którego nie było stać na kształcenie swoich dzieci. Możliwość nauki w ewangelickim gimnazjum w Cieszynie zawdzięczał pomocy swego proboszcza, księdza Karola Koczego, który jako nadzorca ustrońskiej szkoły wiedział o wybitnych zdolnościach chłopca i polecił go opiece ks. pastora Gustawa Henryka Kłapsi, proboszcza i zwierzchnika szkoły na Wyższej Bramie. Ks. Kłapsia w zamian za usługi służebne, zapewnił chłopcu dach nad głową oraz środki na elementarne potrzeby. Naukę w drugiej klasie gimnazjum Jan Śliwka rozpoczął w 1839 r. jako szesnastoletni chłopak.

Czytaj dalej »

20. rocznica śmierci prof. Jana Szczepańskiego


Polskie Towarzystwo Ewangelickie Oddział Ustroń oraz Towarzystwo Miłośników Ustronia wspominało w 20. rocznicę śmierci prof. Jana Szczepańskiego – wybitnego mieszkańca Miasta Ustroń. Przed spotkaniem rodzina Profesora, Uniwersytet Trzeciego Wieku z Ustronia oraz prezes naszego Oddziału złożyli kwiaty pod pomnikiem oraz na grobie zasłużonego. Wspomnieniami o prof. Janie Szczepańskim podzielili się Anna Gluza, Danuta Koenig i prof. Daniel Kadłubiec. Prezentację multimedialną z działalności i życia Profesora przygotowała Bożena Kubień. W czasie spotkania odbył się koncert pianisty Tymoteusza Tomali.

Maj 2024 r. w jaworzańskim PTEw: spotkanie z dr. Kuzio-Podruckim i wycieczka na Górny Śląsk

Dr Arkadiusz Kuzio-Podrucki - prelegent


Gościem spotkania 6 maja 2024 r. był dr Arkadiusz Kuzio-Podrucki, polsko-śląski historyk, badacz dziejów rodów śląskiej arystokracji i szlachty oraz autor publikacji monografii tych rodów, pracujący w Instytucie Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej w Katowicach.

Prelegent przy pomocy prezentacji multimedialnej przedstawił temat „Panowie pszczyńskich dóbr i ich sąsiedzi”. Na podstawie prezentowanych tablic genealogicznych takich rodów jak Hochbergowie, Schaffgotschowie, Tiele-Wincklerowie, Henckelowie przedstawiał historię tych rodzin uzupełniając ją różnymi ciekawostkami i anegdotami. Historia tych rodów związana jest nierozerwalnie z takimi miastami jak Pszczyna, Katowice, Miechowice, Mysłowice, Moszna czy Bytom. Prelegent wspomniał również o Mauzoleum Dynastii Piastów Śląskich w Legnicy, o kościele parafialnym w Levoczy oraz o zamku Książ i dynastii Anhaltów.
Czytaj dalej »

Zaolziacy. Historia śląskiej rodziny

Dr Krystyna Bliwert - prelegentka


Gościem majowego spotkania Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego, Oddziału w Katowicach, była dr Krystyna Bliwert, która przedstawiła dzieje swojej zaolziańskiej rodziny. Spotkanie odbyło się 21 maja w sali parafialnej katowickiej parafii ewangelicko-augsburskiej przy ul. Warszawskiej. Krystynę Bliwert przedstawiła licznie przybyłym uczestnikom prezes Oddziału, prof. Grażyna Szewczyk. Prelegentka jest Mysłowiczanką, członkinią mysłowickiej parafii ewangelickiej, w przeszłości także delegatem na synod diecezjalny Kościoła. Przedstawiając prelegentkę prof. Szewczyk przybliżyła jej bogatą aktywność zawodową – dr Krystyna Bliwert jest z wykształcenia chemikiem i pracowała m.in. na Wydziale Farmaceutycznym Śląskiej Akademii Medycznej realizując się naukowo. Była także dyrektorem Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Mysłowicach, gdzie pracowała do przejścia na emeryturę. Obecnie z pasją zajmuje się dziejami swojej rodziny, której część po podziale Śląska Cieszyńskiego przywędrowała na Górny Śląsk.

W prelekcji zatytułowanej „Zaolziacy. Historia śląskiej rodziny”, Krystyna Bliwert zaprezentowała losy swoich bliższych i dalszych krewnych, na życiu których piętno odcisnęła historia, w tym zmiany polityczne, w wyniku których wielu zaolziańskich ewangelików po podziale ziemi cieszyńskiej w 1920 r. musiało opuścić swoje domy i szukać swego miejsca w nowoutworzonym państwie polskim. Jednym z nich był dziadek prelegentki, który opuścił Zaolzie i zakupił domy w Mysłowicach i Katowicach. Wiele miejsca w barwnej opowieści zajęły wspomnienia związane z zaolziańskim domem dziadków w Suchej, gdzie rodzina prowadziła dobrze prosperującą gospodę. Dom Kiedrodniów (rodziny ze strony mamy) pozostał we wspomnieniach K. Bliwert jako dziecięcy raj zaolziański, gdzie mogła spotykać się z kuzynami i częścią rodziny, która pozostała na Zaolziu. Słuchacze mogli jednocześnie poznać wiele epizodów i przeżyć poszczególnych bohaterów barwnej opowieści – wujków, kuzynów, ciotek i kuzynek. Prelegentka zwracała uwagę na tradycje muzyczne obecne w jej rodzinie.

Czytaj dalej »

Adolf Loewe, wybitny architekt, autor projektu i budowniczy kościoła ewangelicko-reformowanego w Warszawie

Krzysztof Bandoła-Skierski


15 kwietnia 2024 r. uczestnicy spotkania warszawskiego oddziału PTEw mieli okazję wysłuchać prelekcji Krzysztofa Bandoły-Skierskiego, dyrektora biblioteki Synodu Kościoła-Ewangelicko Reformowanego w Polsce.

Portret zbiorowy dwunastu architektów Królestwa Polskiego, wśród nich Adolf Loewe

Prelegent przedstawił sylwetkę Adolfa Loewe – wybitnego polskiego architekta i budowniczego. Loewe urodził się w 1811 r. w Kaliszu. Studiował w Warszawie, Berlinie i w Monachium. Sprawował funkcję budowniczego powiatu warszawskiego, a w okresie 1855−1867 był członkiem Rady Budowniczej. Był autorem projektów wielu warszawskich budowli, w swoich realizacjach stosował najnowsze rozwiązania technologiczne. Był autorem projektu i budowniczym kościoła ewangelicko-reformowanego na Lesznie w Warszawie (1866-1880), który był budowany z przerwami ze względu na brak funduszy. Kościół został zbudowany w stylu neogotyckim z zastosowaniem modnego wówczas żeliwa.

Czytaj dalej »

Wspomnienie Heleny Molak (1921-2012) w Katowicach

Prof. dr hab. Andrzej Molak - prelegent


16 kwietnia 2024 r. odbyło się spotkanie Oddziału PTEw w Katowicach. Członkowie oraz sympatycy spotkali się w sali parafialnej katowickiej parafii ewangelickiej przy ul. Warszawskiej 18. Podczas kwietniowego spotkania przedstawiona została postać Heleny Molak (1821-2012), pochodzącej ze Śląska Cieszyńskiego działaczki ruchu ludowego oraz kurierki Wincentego Witosa, która w uznaniu jej zasług została zaliczona do Panteonu Górnośląskiego. Postać Heleny Molak przedstawił jej syn – prof. Andrzej Molak, zarazem członek PTEw i katowickiej parafii ewangelickiej, w prelekcji „Helena Molak – droga z Goleszowa, przez Warszawę, Katowice, Cisownicę – do Panteonu Górnośląskiego”. Przedstawiając prelegenta prezes Oddziału prof. Grażyna Szewczyk podkreśliła, że jest on fizykiem, wykładowcą Uniwersytetu Śląskiego, autorem wielu publikacji naukowych, a jednocześnie prowadzi sad jabłoniowy w rodzinnej Cisownicy.

Helena Molak (1921-2012)

Prelegent przybliżył słuchaczom niezwykłe dzieje życia swojej Mamy, jak mogli przekonać się zebrani – kobiety odważnej, prawej i bardzo zaangażowanej w działalność ruchu ludowego i sprawy ludowców. Podkreślone zostało, że to zaangażowanie Helena Molak wyniosła z domu rodzinnego – pochodziła z chłopskiej rodziny ewangelickiej z Cisownicy, a działaczem społecznym był wcześniej jej ojciec – Paweł Niemiec, po śmierci którego córka kontynuowała te rodzinne tradycje niejednokrotnie narażając się na niebezpieczeństwa. Wiele miejsca w swojej opowieści prof. Molak poświęcił przedwojennemu okresowi życia swojej matki i jej kontaktom z Wincentym Witosem, który przebywał wówczas na zesłaniu w Czechosłowacji, utrzymując jednocześnie bliskie kontakty z działaczami ewangelikami w Polsce, w tym z rodziną Niemców z Cisownicy. Helena Molak pełniła rolę kurierki przenosząc przez granicę meldunki i wiadomości pomiędzy Witosem a działaczami ludowymi w kraju. Młoda działaczka narażała swoje życie uczestnicząc w wielu grożących zdemaskowaniem zdarzeniach.

Czytaj dalej »

Karol Beyer i jego dzieło na tle historii i techniki XIX-wiecznej fotografii

Dr Magdalena Szczypiorska-Chrzanowska

Karol Beyer (1818-1877)


18 marca 2024 r. na spotkaniu warszawskiego oddziału PTEw dr Magdalena Szczypiorska-Chrzanowska przedstawiła wykład „Karol Beyer i jego dzieło na tle historii i techniki XIX-wiecznej fotografii”. Prelegentka jest literaturoznawczynią i historyczką sztuki, pracuje w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Zajmuje się teorią literatury, poetyką i teorią tekstu literacko-fotograficznego, antropologią i filozofią fotografii.

Dr Magdalena Szczypiorska-Chrzanowska w czasie prelekcji przedstawiła sylwetkę warszawskiego fotografa – Karola Beyera i wykazała jak historia i rozwój techniki fotografii w XIX w. wpłynęły na wybór jego zawodu i jak doskonalił on swój fotograficzny warsztat wprowadzając wszelkie nowości i zdobycze techniki w tej dziedzinie. Dzięki jego pracom mamy bogatą dokumentację fotograficzną dziewiętnastowiecznej Warszawy, portrety znanych osób z epoki, a także przedstawicieli różnych środowisk, również przedstawicieli ziemiaństwa i chłopstwa.

Czytaj dalej »

Konferencja o ks. Karolu Michejdzie w Bystrzycy na Zaolziu
Posiedzenie Zarządu Głównego PTEw

Kościół luterański w Bystrzycy na Zaolziu (Czechy)


Konferencja o ks. Karolu Michejdzie w Bystrzycy na Zaolziu

Uczestnicy konferencji w Bystrzycy

Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego uczestniczył w konferencji „Karol Michejda – wybitny śląski pastor ewangelicki i działacz narodowy”, zorganizowanej w sobotę 23 marca 2024 r. w ośrodku Luterańskiego Ewangelickiego Kościoła Augsburskiego Wyznania w Bystrzycy (Czechy).

Wysłuchaliśmy trzech referatów poświęconych tej wybitnej postaci związanej przez 45 lat ze zborem bystrzyckim. Prelekcje wygłosili: dr Józef Szymeczek, ks. bp Jan Wacławek oraz ks. Jan Badura. Po konferencji jej uczestnicy złożyli kwiaty na grobie zasłużonego księdza bystrzyckiej parafii.

Dziękujemy organizatorom za możliwość wzięcia udziału w tej doskonale zorganizowanej konferencji!

Posiedzenie Zarządu Głównego PTEw w Ustroniu

Czytaj dalej »