|
|
Wysłane 26 października 2024 przez: Aldona Karska  Wanda Haberkant (1871-1930) 21 października, na spotkaniu warszawskiego oddziału PTEw Aldona Karska przedstawiła życie i działalność Wandy Haberkant (1871-1930), naukowczyni, przyrodniczki, nauczycielki. Była córką pastora ewangelickiego Jana Adama Haberkanta i Heleny z Tydelskich, siostrą Heleny Haberkant-Semadeni (1868-1948) i Stefana Haberkanta – inżyniera (1877-1916).
 Programy nauczania przyrody autorstwa Wandy Haberkantówny Wanda Haberkant w 1887 r. ukończyła Kaliskie Gimnazjum Żeńskie z wynikiem celującym i została nagrodzona złotym medalem. Aby zgromadzić fundusze na dalszą naukę na uczelniach zagranicą, przez kilka lat pracowała jako nauczycielka w szkole żeńskiej prowadzonej przez siostrę w Koninie. Po czym w latach 1893-1997 studiowała na Wydziale Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu w Genewie. Prowadziła badania naukowe pod kierunkiem prof. Friedricha Kehrmanna uzyskując stopień doktora chemii.
Po powrocie do kraju odmówiła pracy w przemyśle (prawdopodobnie ze względów politycznych) i poświęciła się pracy pedagogicznej. Brała udział w strajku szkolnym w 1905 r. W swojej pracy pedagogicznej stosowała nowe metody nauczania, wprowadzając elementy nauczania problemowego, była przeciwniczką uczenia się „na pamięć”. W szkołach, w których uczyła zakładała gabinety przedmiotowe, organizowała wycieczki przyrodnicze i krajoznawcze. Opracowywała własne programy nauczania. Dostrzegała konieczność podwyższania kwalifikacji nauczycieli i organizowała dla nich tajne kursy dokształcające, prace ta kontynuowała już oficjalnie po odzyskaniu niepodległości. Organizowała nauczanie dorosłych.
Czytaj dalej »
Wysłane 21 września 2024 przez: Aldona Karska  Ks. Otton Krenz (1890-1962)
Warszawski oddział PTEw 16 września wznowił działalność po dwumiesięcznej przerwie wakacyjnej. Na tym spotkaniu prof. dr hab. Karol Karski przedstawił działalność ks. Ottona Krenza jako duszpasterza młodzieży i pioniera ruchu ekumenicznego w Polsce.
 Z Konfirmantami młodzieży parafii Świętej Trójcy w Warszawie w sali konfirmacyjnej domu parafialnego (obecnie budynek nie istnieje) (1937) Ks. Otton Krenz urodził się 3 stycznia 1890 r. w Zduńskiej Woli, studia teologiczne ukończył w Dorpacie, po ordynacji i wikariacie w parafii ewangelickiej świętej Trójcy w Łodzi administrował parafie w Grodźcu i Zagórowie, a po pierwszej wojnie światowej został proboszczem parafii ewangelickiej w Nieszawie. Oprócz pracy duszpasterskiej angażował się w organizację szkolnictwa na terenach swojej działalności. W 1930 r. został powołany na stanowisko prefekta w parafii ewangelicko-augsburskiej świętej Trójcy w Warszawie.
Czytaj dalej »
Wysłane 20 lipca 2024 przez: Aldona Karska  Kościół ewangelicko-reformowany w Żychlinie  Uczestnicy wycieczki na tle Ściany Reformacji w Żychlinie odbyło się ostatnie przed przerwą wakacyjną spotkanie warszawskiego oddziału PTEw. Spotkanie poświęcone były głównie wrażeniom z wycieczki do Żychlina i Konina, którą 25 maja zorganizował warszawski oddział PTEw. Spotkanie było ilustrowane filmem zmontowanym ze zdjęć z wycieczki i przygotowanym przez pp. Elżbietę i Wojciecha Baranów. W Żychlinie gościliśmy w najstarszej parafii ewangelicko-reformowanej, która istnieje tu nieprzerwanie od czasów Reformacji!
 Ks. Tadeusz Jelinek oprowadza po lapidarium w Żychlinie Pierwszy drewniany zbór powstał w Żychlinie w 1610 r., a obecny kościół zbudowany został w latach 1821-1822. Z historią parafii zapoznał uczestników wycieczki jej proboszcz, ks. Tadeusz Jelinek, który też oprowadził nas po założonym w latach 80/90. XX wieku wokół kościoła lapidarium, które powstało z płyt i pomników nagrobnych z pochodzących ze likwidowanych lub pozbawionych opieki cmentarzy ewangelicko-reformowanych z terenu całego kraju. Zwiedziliśmy też mauzoleum dawnych właścicieli Żychlina – Bronikowskich oraz pobliski cmentarz ewangelicko-reformowany założony w 1811 r.
Czytaj dalej »
Wysłane 06 maja 2024 przez: Aldona Karska  Krzysztof Bandoła-Skierski uczestnicy spotkania warszawskiego oddziału PTEw mieli okazję wysłuchać prelekcji Krzysztofa Bandoły-Skierskiego, dyrektora biblioteki Synodu Kościoła-Ewangelicko Reformowanego w Polsce.
 Portret zbiorowy dwunastu architektów Królestwa Polskiego, wśród nich Adolf Loewe Prelegent przedstawił sylwetkę Adolfa Loewe – wybitnego polskiego architekta i budowniczego. Loewe urodził się w 1811 r. w Kaliszu. Studiował w Warszawie, Berlinie i w Monachium. Sprawował funkcję budowniczego powiatu warszawskiego, a w okresie 1855−1867 był członkiem Rady Budowniczej. Był autorem projektów wielu warszawskich budowli, w swoich realizacjach stosował najnowsze rozwiązania technologiczne. Był autorem projektu i budowniczym kościoła ewangelicko-reformowanego na Lesznie w Warszawie (1866-1880), który był budowany z przerwami ze względu na brak funduszy. Kościół został zbudowany w stylu neogotyckim z zastosowaniem modnego wówczas żeliwa.
Czytaj dalej »
Wysłane 02 kwietnia 2024 przez: Aldona Karska  Dr Magdalena Szczypiorska-Chrzanowska  Karol Beyer (1818-1877) na spotkaniu warszawskiego oddziału PTEw dr Magdalena Szczypiorska-Chrzanowska przedstawiła wykład „Karol Beyer i jego dzieło na tle historii i techniki XIX-wiecznej fotografii”. Prelegentka jest literaturoznawczynią i historyczką sztuki, pracuje w Instytucie Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk. Zajmuje się teorią literatury, poetyką i teorią tekstu literacko-fotograficznego, antropologią i filozofią fotografii.
Dr Magdalena Szczypiorska-Chrzanowska w czasie prelekcji przedstawiła sylwetkę warszawskiego fotografa – Karola Beyera i wykazała jak historia i rozwój techniki fotografii w XIX w. wpłynęły na wybór jego zawodu i jak doskonalił on swój fotograficzny warsztat wprowadzając wszelkie nowości i zdobycze techniki w tej dziedzinie. Dzięki jego pracom mamy bogatą dokumentację fotograficzną dziewiętnastowiecznej Warszawy, portrety znanych osób z epoki, a także przedstawicieli różnych środowisk, również przedstawicieli ziemiaństwa i chłopstwa.
Czytaj dalej »
Wysłane 27 lutego 2024 przez: Aldona Karska  Prof. dr hab. Elżbieta Jastrzębowska
19 lutego 2024 r. na spotkaniu warszawskiego oddziału PTEw prof. dr hab. Elżbieta Jastrzębowska przedstawiła niezwykle interesujący wykład „Mozaikowa Rawenna rzymska i bizantyjska”.
Prof. Elżbieta Jastrzębowska jest archeolożką klasyczną, historyczką sztuki wczesnochrześcijańskiej. Jest autorką wielu publikacji naukowych. W swoim wykładzie wykazała, jak architektura i wystój wnętrz różnych budowli ściśle związany jest z historią. Rawenna trzykrotnie miała status stolicy: w l. 402-476 była stolicą Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego, potem na przełomie V i VI w. za panowania Teodoryka, a następnie w l. 568-751 n.e. za czasów panowania bizantyjskiego. W czasach tych powstawały liczne obiekty zdobione przepięknymi mozaikami.
Czytaj dalej »
Wysłane 16 stycznia 2024 przez: Aldona Karska  Anioł chrzcielny w kościele ewangelicko-augsburskim w Sorkwitach
W pierwszej części spotkania 15 stycznia, zebrani wysłuchali i przyjęli sprawozdania z działalności oddziału w 2023 r. W drugiej części spotkania Aldona Karska opowiedziała o aniołach chrzcielnych w kościołach ewangelickich na Mazurach i nie tylko.
Anioły chrzcielne były rozpowszechnioną formą drewnianych chrzcielnic na przełomie XVII/XVIII w., szczególnie w Prusach Wschodnich, ale również na Pomorzu, w północnych Niemczech, a nawet w pojedynczych kościołach dolnośląskich. Rzeźby aniołów, sprawiających wrażenie ruchu, w locie, wymagało dużego kunsztu rzeźbiarskiego. Produkcja tych rzeźb szczególnie rozwinęła się w Królewcu. Wykonywano je również w prowincjonalnych warsztatach snycerskich. W XIX w. zaczęły znikać z wielu kościołów, usuwano je z jako zbyt kiczowate. Wylądowały na strychach, w piwnicach, w skrzyniach, podzielone na części.
Czytaj dalej »
Wysłane 03 stycznia 2024 przez: Aldona Karska  Ks. bp Jerzy Samiec, Ewa Śliwka i dr hab. Jerzy Sojka r. warszawski oddział PTEw gościł delegatów na XIII Zgromadzenie Ogólne Światowej Federacji Luterańskiej (ŚFL) oraz członka Rady ŚFL. Zgromadzenie pod hasłem „Jedno Ciało, Jeden Duch, Jedna nadzieja”, odbyło się 13-19 września 2023 r. w Krakowie. Przygotowania do tego spotkania luteranów z całego świata trwały kilka lat.
Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce reprezentowało dwoje delegatów: ks. bp Jerzy Samiec i dyrektorka biura Konsystorza – Ewa Śliwka. W czasie obrad Zgromadzenia wybierano nowe władze ŚFL, a wśród wybranych członków Rady znalazł się profesor ChAT – dr hab. Jerzy Sojka. Ks bp Jerzy Samiec przypomniał jak doszło do wyboru Polski jako gospodarza XIII Zgromadzenia Ogólnego ŚFL, wspomniał też o trudnościach w przygotowaniach spowodowanych pandemią. Obrady odbywały się w krakowskim Centrum Kongresowym, obradowało ponad trzystu delegatów, ale towarzyszyli im zaproszeni goście, asystenci, chóry. W nabożeństwie inauguracyjnym wzięło udział blisko tysiąc osób, a na powitalnej kolacji w restauracji Stara Zajezdnia w Krakowie gościło ok. 800 osób!
Czytaj dalej »
Wysłane 02 stycznia 2024 przez: Aldona Karska  Edward Aleksander Rontaler (1846-1917) na spotkaniu warszawskiego oddziału PTEw Alicja Sadomska przypomniała sylwetkę Edwarda Aleksandra Rontalera (Ronthalera).
Aleksander Rontaler urodził się w 1846 roku. Był synem kantora ewangelickiego w Brzezinach. Jako uczeń ostatniej klasy gimnazjum w Piotrkowie przyłączył się do powstania styczniowego w 1863 roku. Brał udział w walkach, został ranny, był więziony. W celu uniknięcia dalszych represji, rodzina zmieniła jego personalia zastępując imię Aleksander imieniem zmarłego brata Edwarda. Po zdaniu matury w Piotrkowie studiował w Szkole Głównej Warszawskiej, uzyskując dyplom na wydziale nauk filologiczno-historycznych. Po studiach rozpoczął pracę nauczyciela w Odessie. Był autorem wielu artykułów w języku polskim i rosyjskim, a także autorem prac naukowych z pedagogiki i psychologii. W latach 90. XIX w. przeniesiony został do Petersburga gdzie pracował w zarządzie zakładów naukowych Ministerstwa Oświaty. Po przejściu w stan spoczynku przeniósł się do Warszawy i wykorzystując nowe możliwości prawne, zakładał nowoczesne szkoły: ogólnokształcące, handlowe i rolnicze. Zmarł w 1917 roku.
Czytaj dalej »
Wysłane 26 października 2023 przez: Aldona Karska
16 października warszawski oddział PTEw gościł prof. dr. hab. Juliusza Gardawskiego. Pod koniec września nakładem Wydawnictwa Naukowego Scholar ukazała się nowa książka o ks. bp. Juliuszu Burschem pod redakcją Aleksandra Łupienki pt. „Juliusz Bursche – myśli, działalność i dziedzictwo”.
Profesor Juliusz Gardawski, który jest prawnukiem ks. bp. Juliusza Burschego, w swoim wystąpieniu przypomniał sylwetkę biskupa i ciekawe zdarzenia w jego życiu. Autor jednego z rozdziałów książki, prof. Karol Karski, przypomniał zdarzenie z 1933 r. w Berlinie, gdy biskup Juliusz Bursche jako uczestnik obrad Komitetu Wykonawczego Światowego Związku Krzewienia Przyjaźni Między Narodami za Pośrednictwem Kościołów był świadkiem wydarzeń związanych z dojściem nazistów do władzy w Niemczech. Jego zaniepokojenie i troska o przyszłość wyrażone były w korespondencji do jednego z uczestników obrad. Książka jest bogato ilustrowana zdjęciami z życia i działalności Biskupa.
* * *
Następne spotkanie warszawskiego oddziału PTEw planowane jest 20 listopada 2023 r. Alicja Sadomska opowie o życiu i działalności Edwarda Aleksandra Ronthalera.
Wysłane 26 października 2023 przez: Aldona Karska  Andrzej Weigle - prelegent
Po wakacyjnej przerwie warszawski oddział PTEw wznowił comiesięczne spotkania. 25 września 2023 r. na pytanie „Czy potrzebujemy ewangelickiej telewizji?”, starał się odpowiedzieć Andrzej Weigle – inicjator przedsięwzięcia pod nazwą Studio Lutheraneum, które realizuje od kilku lat programy internetowe w parafii świętej Trójcy w Warszawie (YouTube: Luteranie w Warszawie). Są to transmisje internetowe nabożeństw, programy edukacyjne, dokumentalne, sprawozdania i transmisje z ważnych wydarzeń, wywiady z ciekawymi ludźmi.
Prelegent zwrócił uwagę, że początkowo z transmisji korzystali głównie parafianie, którzy z różnych powodów nie mogli uczestniczyć w nabożeństwach, potem zainteresowanie się rozszerzyło, co okazało się niezwykle ważne w okresie pandemii. Prelegent w swojej prezentacji pokazał także, że z takiej formy przekazu korzysta coraz więcej parafii, nie tylko Kościoła ewangelickiego, ale także Kościoły innych wyznań realizują podobne przedsięwzięcia.
Wysłane 22 czerwca 2023 przez: Aldona Karska  Prof. dr hab. Wojciech Kriegseisen – prelegent gościem spotkania warszawskiego oddziału PTEw był prof. dr. hab. Wojciech Kriegseisen. Wojciech Kriegseisen jest profesorem zwyczajnym w Instytucie Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, gdzie kieruje Zakładem Studiów Nowożytnych. W jego naukowym dorobku znajdujemy publikacje poświęcone ewangelikom polskim i litewskim, stosunkom wyznaniowym w okresie między Reformacją a Oświeceniem. Prelegent przedstawił wykład „450 lat Konfederacji Warszawskiej”.
 Oryginał dokumentu Konfederacji Warszawskiej z 1573 r. opatrzony 209 pieczęciami – ekspozycja w Archiwum Głównym Akt Dawnych podczas obchodów rocznicowych (fot. A. Karska) W prelekcji zostały przypomniane okoliczności powstania dokumentu oraz atmosferę panującą w tym okresie w Polsce i w Europie. Podpisanie tego aktu, zwanego Konfederacją Warszawską, nastąpiło na Sejmie Konwokacyjnym 28 stycznia 1573 r. w Warszawie. W swoim wykładzie profesor przedstawił znaczenie dokumentu, ale przypomniał, że Konfederacja nie zakładała „tolerancji”, ale wprowadzała równouprawnienie wyznań i wzajemny pokój. W dokumencie znajdujemy zobowiązanie, by jako „rozróżnieni w wierze” „pokój miedzy sobą zachować, a dla różnej wiary i odmiany w Kościelech krwie nie przelewać, ani się penować (…)”.
Czytaj dalej »
|
