|
|
Wysłane 19 kwietnia 2025 przez: Jan Kliber  Prof. Jerzy Sojka - prelegent
W kwietniu tego roku minęła 500. rocznica od powstania pierwszego na świecie państwa luterańskiego. 7 kwietnia z wykładem na ten temat do Jaworza przybył prof. Jerzy Sojka. Wprawdzie czytelnicy „Kalendarza Ewangelickiego” na 2025 r. mogli się już zapoznać z tym tematem, ale posłuchać autora na żywo to co innego!
Tytułem wstępu kilka informacji o Prusach Wschodnich i Albrechcie Hohenzollernowi – „sprawcy” całego wydarzenia, które miało wielkie znaczenie w tym rejonie Europy.
Prusy Wschodnie: Ich granica przebiegała pomiędzy rzekami Wisłą i Niemnem, które wpływają do Morza Bałtyckiego. W czasach historycznych krainę tę zamieszkiwali Prusowie bałtyjscy. Nazwy pruskich krain pochodziły od nazw zamieszkujących je plemion, było ich 12. W czasach średniowiecznych Prusowie stawiali opór polskiej chrystianizacji, tak iż książę Konrad Mazowiecki wezwał w 1225 r. rycerzy Zakonu Niemieckiego (Krzyżaków) przeciwko pogańskim Prusom. Zaś zdobyte w latach 1226-1234 tereny zostają przekazane przez cesarza i papieża zakonowi krzyżackiemu, ponadto na te tereny sprowadzono niemieckich osadników, a zakon zakłada wsie i miasta. Na skutek dżumy liczba ludności znacznie spadła. Ponowne zasiedlenie nastąpiło w XVIII w., kiedy sprowadzono uchodźców religijnych – protestantów z Salzburga, Szwajcarii i Francji. W 1410 r. armia zakonu krzyżackiego zostaje pokonana przez wojska polsko-litewskie pod Grunwaldem. Po II Pokoju Toruńskim 19 października 1466 r. zakon traci krainy później nazwane Prusami Zachodnimi i Warmię.
Czytaj dalej »
Wysłane 18 kwietnia 2025 przez: Jan Kliber
Towarzystwo Historyczne „HEREDITAS” w Republice Czeskiej – partner Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego w Rzeczpospolitej Polskiej, zorganizowało konferencję „Początki cudu cieszyńskiego w Zielone Święta 1905 r.”„, która odbyła się 5 kwietnia 2025 r. w Ligotce Kameralnej (Czechy). Udział w niej wzięli członkowie oddziałów PTEw z Cieszyna i Jaworza oraz siostry diakonise z siostrą przełożoną Ewą Cieślar z Dzięgielowa, którym towarzyszyła pastorowa Helena Gajdacz, obecni byli także pastorostwo Londzinowie ze Starego Bielska (wcześniej w Dzięgielowie).
Konferencja była poświęcona misji i służbie diakonijnej na Śląsku Cieszyńskim po obu stronach rzeki Olzy oraz na Słowacji i w Niemczech. Na Śląsku Cieszyńskim i na Słowacji był to początek ruchu przebudzeniowego i społecznościowego, który miał wielkie znaczenie dla Kościołów ewangelickich w tych krajach. Czytaj dalej »
Wysłane 05 kwietnia 2025 przez: redakcja  Ks. bp Adrian Korczago  Ks. Marcin Brzóska
W niedzielę, 30 marca 2025 r., cieszyński oddział Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego obchodził 40-lecie swojego istnienia i działalności.
Uroczystości rocznicowe rozpoczęło nabożeństwo w kościele Jezusowym, w czasie którego kazanie wygłosił ks. bp prof. Adrian Korczago. W czasie nabożeństwa dziękowano Bogu za 40-lat działalności oraz wspomniano zmarłych członków oddziału, w szczególności dwóch poprzednich prezesów: śp. Władysława Kaletę i śp. Władysława Sosnę.
Po nabożeństwie odbyło się spotkanie w sali parafialnej, które prowadził proboszcz ks. Marcin Brzóska. Podczas tego spotkania swoje gratulacje i życzenia przekazali jubilatowi biskup Diecezji Cieszyńskiej ks. bp Adrian Korczago, burmistrz Cieszyna Gabriela Staszkiewicz, prezes Zarządu Głównego PTEw – dr Michał Jadwiszczok oraz goście reprezentujący oddziały PTEw w Jaworzu, Ustroniu i Bielsku-Białej. Pozdrowienia od partnerskiego Stowarzyszenia Hereditas na Zaolziu przekazał jego przewodniczący Adam Cieślar.
Czytaj dalej »
Wysłane 05 kwietnia 2025 przez: Aneta Sokół  Ks. Konrad Indeka - prelegent
18 marca 2025 r. w sali parafialnej Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Katowicach odbyło się kolejne spotkanie katowickiego Oddziału PTEw. Prelegentem był ks. Konrad Indeka, wikariusz miejscowej parafii, który przedstawił temat „Śpiewniki ewangelickie używane na terenie Górnego Śląska”. Spotkanie tradycyjnie otworzyła prezes Oddziału prof. Grażyna Szewczyk wprowadzając uczestników w tematykę prelekcji.
 Ks. Indeka zaprezentował słuchaczom, jakimi śpiewnikami posługiwali się ewangelicy na Górnym Śląsku od momentu pojawienia się tego wyznania na tych terenach po bardziej współczesne górnośląskie śpiewniki drukowane dla niemieckich jak i polskich wiernych. Na początku prelegent przypomniał, jaką rolę odgrywało pieśniarstwo w duchowości ewangelickiej, w tym jaką wagę nadał muzyce sam Marcin Luter. Przypomniane zostało, że śpiew według Reformatora był formą głoszenia Ewangelii, w tym stał się ważną częścią ewangelickiego nabożeństwa, dlatego też nadawano duże znaczenie wspólnym śpiewom i wspomagającym go kancjonałom. W dalszej kolejności zaprezentowany został przegląd śpiewników używanych w ciągu kilku wieków przez luteran na Górnym Śląsku. Były to zarówno śpiewniki niemieckojęzyczne jak i polskojęzyczne, od XVI-wiecznych, poprzez charakterystyczne kancjonały brzeskie, po coraz obszerniejsze śpiewniki XIX- raz XX-wieczne, których celem było ujednolicenie tradycji śpiewu kościelnego dla wiernych na tym terenie.
Czytaj dalej »
Wysłane 16 marca 2025 przez: Jan Kliber  Prof. Wacław Gojniczek - prelegent odbyło się kolejne spotkanie Oddziału PTEw w Jaworzu. Tematem spotkania była rocznica urodzin książąt cieszyńskich „Książęta Cieszyńscy: Wacław III Adam w 500-lecie urodzin i jego syn Adam Wacław w 450-lecie urodzin”. Temat przedstawił w bardzo interesujący i przystępny sposób prof. Wacław Gojniczek z Cieszyna.
 Zamek książęcy w Cieszynie Swoją barwną prelekcję prelegent rozpoczął od omówienia Reformacji na Śląsku w najszerszym pojęciu obszaru Śląska.
Następnie został przedstawiony opiekun małoletniego księcia Wacława III Adama, Johann Perstein – morawski i czeski szlachcic ur. 14.11.1487 r. w Morawskim Krumlovie. W latach 1525 i 1528 zobowiązał się przed księciem cieszyńskim Kazimierzem II otoczyć opieką Wacława III Adama, który w 1540 r. poślubił jego córkę Marię. Jan w tym czasie praktycznie zarządzał księstwem cieszyńskim, przebywał na Morawach i wraz z matką Wacława III Adama – Anną z Hohenzolernów współrządził do 1539 r. Czas rządów Persteina jako regenta, jest udokumentowany w postaci wystawionych i zachowanych do dziś dokumentów. Wielki wpływ na wybór wyznania ewangelickiego przez księcia Wacława III Adama, który żył w latach 1524-1579 miał właśnie on – Jan Perstein, który wspierał luteranizm. Według dokumentów w 1551 r. książę Wacław III Adam był już luteraninem.
Czytaj dalej »
Wysłane 28 lutego 2025 przez: J.Szturc  Józef Król - prelegent odbyło się kolejne spotkanie katowickiego Oddziału PTEw, które miało miejsce na parafii ewangelickiej w Katowicach. Gościem spotkania był Józef Król z parafii ewangelickiej w Jaworzu, który przedstawił wykład zatytułowany „Reformacja a rozwój nauk na przykładzie kartografii”. Prelegenta zaprezentowała dr Aneta Sokół – Józef Król jest aktywnym członkiem swojej parafii, pełnił również wiele funkcji na polu kościelnym, m.in. w synodzie diecezjalnym diecezji cieszyńskiej oraz jako członek Synodu Kościoła. Jest on również uznanym działaczem PTEw, w tym współzałożycielem Oddziału w Jaworzu, a także wieloletnim prezesem Zarządu Głównego PTEw – od 2002 r. do 2024.
Józef Król przybliżył słuchaczom początki XVI-wiecznej kartografii z protestanckiego punktu widzenia, przedstawiając pierwszych twórców map Polski oraz Śląska. Na początku prelegent przypomniał, że Reformacja obok rozwoju języków narodowych wywarła także znaczący wpływ na rozwój nauki, w tym na wiele kształtujących się dopiero dziedzin naukowych. Podkreślona została rola Filipa Melanchtona, przyjaciela Lutra, który był m.in. znawcą historii czy matematyki, zabiegał także o rozwój nauki równolegle do rozprzestrzeniania się idei Reformacji. Melanchton zyskał dzięki temu przydomek Nauczyciela Niemiec.
Czytaj dalej »
Wysłane 05 lutego 2025 przez: Aneta Sokół  Dr Maciej Kijowski - prelegent 17 stycznia 2025 r. odbyło się pierwsze w tym roku spotkanie katowickiego Oddziału PTEw, tradycyjnie w sali parafialnej parafii ewangelickiej w Katowicach. Gościem był dr Maciej Kijowski, który przedstawił wykład „Protestantyzm na Rzeszowszczyźnie (XVI-XXI w.). Nie(d)oceniona wartość”. Przedstawiając wykładowcę prof. Grażyna Szewczyk podkreśliła, że jest on doktorem nauk prawnych, rzeszowianinem, absolwentem Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie, obecnie nauczycielem akademickim Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach. Dr Kijowski zajmuje się prawem funeralnym oraz morskim prawem publicznym, poza tym w kręgu jego zainteresowań znajdują się dzieje protestantyzmu, czego owocem jest przygotowany wykład.
 Dr Kijowski zaprezentował słuchaczom, jak kształtowały się dzieje protestantyzmu, w tym różnych jego odłamów, na Rzeszowszczyźnie od XVI-wiecznego pojawienia się zwolenników Reformacji po współczesną mozaikę Kościołów na tych terenach. Omawiając konfesje obecne na przestrzeni stuleci, dr Kijowski pokazał także ciągłość protestantyzmu w tej części Polski, co okazało się częściowo zaskoczeniem i odkryciem dla słuchaczy. Jak zostało podkreślone, w czasach Reformacji Rzeszowszczyzna stała się prawdziwym tyglem wyznaniowym, pojawili się tutaj luteranie, kalwiniści (m.in. Gorlice, Rymanowa, Nowotaniec), a także liczne, choć przeważnie krótko działające ośrodki ariańskie. Burzliwe czasy XVI-wieczne przedstawione zostały pośród barwnych szczegółów i ciekawostek, dotyczących m.in. przejmowania kościołów przez protestantów (np. kościoła św. Wawrzyńca w Romanowej) i zaprowadzania nowych zwyczajów. Niektóre spośród zborów kalwińskich funkcjonowały do XVIII w.
Czytaj dalej »
Wysłane 13 stycznia 2025 przez: Zbigniew Gruszka
11 stycznia 2025 r. w gościnnych progach parafii w Katowicach obradował Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego w składzie: Anna Bednarek-Drath, Halina Czaderna, dr Zbigniew Gruszka, dr Michał Jadwiszczok, Józef Król i dr hab. Jan Szturc.
W czasie spotkania omówiono przebieg zakończonego konkursu fotograficznego „Ewangelicyzm w obiektywie”. Prezes Michał Jadwiszczok podsumował jego organizację stwierdzając, że była to ciekawa inicjatywa, która cieszyła się dużym zainteresowaniem. Konkurs zakończył się warsztatami fotograficznymi dla nagrodzonych uczestników, które odbyły się w Łodzi. Finalnym efektem konkursu było przygotowanie siedmiu roll-upów, które obecnie wędrują po oddziałach PTEw. Zbigniew Gruszka omówił przebieg i wyniki zorganizowanych w Łodzi warsztaty. Podsumowując cały konkurs zgodzono się, że organizacja konkursu powinna być kontynuowana.
Ogłoszenie nowego konkursu oraz opublikowanie plakatu promującego to wydarzenie, odbędzie się w okolicach marca i kwietnia 2025 r., a termin nadsyłania prac do końca października. Portal PTEw będzie szeroko informował o szczegółach konkursu.
Ponadto omówiono organizację tegorocznego Walnego Zebrania Delegatów PTEw. Zaproponowano 6-8 albo 13-15 czerwca jako prawdopodobne terminy przeprowadzenia w poszerzonej formule, z udziałem wszystkich chętnych członków PTEw. Szczegóły zostaną ustalone w najbliższym czasie.
Wysłane 17 grudnia 2024 przez: Danuta Kubala
 Ks. Władysław Wantulok Spotkanie 9 grudnia 2024 r. miało charakter wieczoru adwentowo-wigilijnego. W rodzinnej atmosferze zbliżających się Świąt Bożego Narodzenia, przy świątecznie ustrojonych stołach, wysłuchano rozważania adwentowo-świątecznego wygłoszonego przez ks. Władysława Wantuloka. Józef Niesyt „Josieniczanin” w gwarze Śląska Cieszyńskiego przedstawiał folklor, tradycyjne życie i wigilijne opowieści naszego regionu, ks. Andrzej Mendrok podzielił się wspomnieniami z parafii w Koninie, a Edward Weiss mówił o święcie Świateł Chanuka obchodzonym w religii żydowskiej w okresie naszych Świąt Bożego Narodzenia.
Czytaj dalej »
Wysłane 01 grudnia 2024 przez: Jacek Drath
W sobotę 28 września 2024 r. na terenie parafii św. Mateusza w Łodzi odbył się kurs fotografii przy użyciu telefonów komórkowych ( https://www.ptew.org.pl/konkurs_2024/). Kurs był zwieńczeniem konkursu fotograficznego ogłoszonego przez Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego pod nazwą „Ewangelicyzm w obiektywie”.
Uczestnictwo w kursie stanowiło główną nagrodę dla zwycięzców wyłonionych przez jury tego konkursu.
  
Zdjęcia: Elżbieta Ogrodzka
Czytaj dalej »
Wysłane 24 listopada 2024 przez: Aneta Sokół
19 listopada 2024 r. odbyło się spotkanie katowickiego Oddziału PTEw, którego gościem była dr Wisława Bertman, starszy kustosz w Bibliotece Śląskiej, a jednocześnie badaczka prasy ewangelickiej. Prelegentkę licznie przybyłym uczestnikom przedstawiła prezes Oddziału, prof. Grażyna Szewczyk, zaznaczając, że spotkanie poświęcone zostało polskiemu ewangelickiemu czasopismu ukazującemu się w okresie przedwojennym. Dr Wisława Bertman zaprezentowała wykład „»Ewangelik Górnośląski«. Czasopismo polskich ewangelików na Górnym Śląsku (1932-1939)”. Wykład wzbogacony został prezentacją multimedialną ukazującą również w sposób wizualny przedwojenne czasopismo.
 Na początku prelegentka przybliżyła słuchaczom wizerunek Ewangelickiego Kościoła Unijnego na Polskim Górnym Śląsku, który powstał w nowoutworzonym po pierwszej wojnie światowej państwie polskim. Kościół unijny na Śląsku, obejmujący w większości niemieckojęzycznych wiernych, utworzony został w 1922 r. na mocy Konwencji Górnośląskiej, która gwarantowała tej mniejszości samodzielność funkcjonowania w warunkach Rzeczypospolitej. Przedstawiona została także niełatwa sytuacja grupy polskich wiernych w strukturach parafii unijnych, którzy domagali się równouprawnienia pod względem językowym i narodowym w Kościele zdominowanym przez wyznawców niemieckich. W dalszej kolejności Wisława Bertman omówiła, jak doszło do powołania w 1932 r. polskiego czasopisma ewangelickiego w tej części Śląska, jako inicjatywy Towarzystwa Polaków Ewangelików, działającego na rzecz polskości ewangelicyzmu.
Czytaj dalej »
Wysłane 16 listopada 2024 przez: Danuta Kubala  Kwesta cmentarna w Jaworzu
Tradycyjnie już 1 listopada 2024 r., w dzień Pamiątki Umarłych członkowie Oddziału PTEw w Jaworzu wraz z członkami Rady Parafialnej przeprowadzili kwestę cmentarną. Uzyskane w ten sposób środki finansowe przeznaczone są na renowację zabytkowych pomników, nagrobków i ścieżek cmentarnych na cmentarzu ewangelickim w Jaworzu. Wszystkim kwestującym i ofiarodawcom serdecznie dziękujemy!
 Jan Kliber - prelegent Na spotkaniu 4 listopada 2024 r. temat „Jak żyli parafianie Jaworzańscy – czyli co zawierają księgi metrykalne parafii ewangelickiej”, przedstawił wiceprezes jaworzańskiego oddziału, Jan Kliber, który szczegółowo je czyta i indeksuje już od kilku lat w programie komputerowym. Zapoznał on licznie zebranych członków i sympatyków oddziału z zawartością I tomu Księgi Chrztów za lata 1782-1810. Po raz pierwszy w taki sposób został przedstawiony temat, który był urozmaicony prezentacją multimedialną. Niewykluczone, że temat zostanie w przyszłości kontynuowany.
Czytaj dalej »
|
