|
|
Wysłane 12 lipca 2025 przez: Jan Kliber  Ks. Karol Fryderyk Kotschy (1789-1856) na comiesięcznym spotkaniu jaworzańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego mieliśmy okazję usłyszeć, jak wyglądało i rozwijało się sadownictwo na Śląsku Cieszyńskim przed 200 laty. Temat ten przygotował Józef Król – wiceprezes Zarządu Głównego i zarazem Oddziału PTEw w Jaworzu.
 Józef Król - prelegent Pojęcie ogrodów kwiatowych, owocowych i roślin ozdobnych znane jest od starożytności, wszak na pierwszych kartach Biblii czytamy o rajskim ogrodzie Eden, gdzie rosło drzewo owocowe „dobrego i złego” zakazane dla ludzi, z którego mimo zakazu Ewa zerwała jabłko i dała do zjedzenia Adamowi. Znane są ozdobne tzw. Ogrody Semiramidy w Babilonie – nowe odkrycia twierdzą, że znajdowały się w Niniwie. Przez wieki ludzie nauczyli się sadzić drzewa owocowe wokół własnych siedzib.
Dwa wieki temu w wiosce Ustroń na Śląsku Cieszyńskim rozpoczęła się nowoczesna gospodarka sadownicza, którą promował ustroński pastor, ks. Karol Fryderyk Kotschy. Był on człowiekiem o wielu zainteresowaniach – teologiem, pomologiem/botanikiem, zasłużył się w dziedzinie sadownictwa – jednej z wielu dziedzin ogrodnictwa. Był także propagatorem nowoczesnego rolnictwa, warzywnictwa i kwiaciarstwa, badał roślinność alpejską rosnącą w Beskidach na Śląsku, miał umiejętności medyczne, nieraz zamiast lekarza, o którego było trudno, leczył ludzi. Ponadto był pisarzem, poetą i publicystą, który swą twórczość publikował w „Tygodniku Polskim”, „Tygodniku Cieszyńskim” i „Nowinach dla Ludu Wiejskiego”. Teksty z zakresu botaniki publikował w niemieckich czasopismach naukowych. Tłumaczył także dzieła z języków czeskiego i niemieckiego.
Czytaj dalej »
Wysłane 03 lipca 2025 przez: Leopold Kłoda
Jaworzański Oddział Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego zorganizował wycieczkę do Górnych Łużyc, by przybliżyć uczestnikom dokonania braci morawskich z Herrnhut i dzieje Kościoła luterańskiego w Görlitz i Lubaniu. W wycieczce wzięło udział 49 osób: 7 z parafii w Orzeszu, 4 z Oddziału PTEw w Katowicach, a pozostali z parafii ewangelickiej w Jaworzu.
 Kościół braci morawskich w Herrnhut W pierwszym dniu naszym przewodnikiem był Arkadiusz Felkle z Wrocławia – specjalizujący się w Saksonii i terenach południowo-zachodniej Polski. Osadę, a później miasteczko Herrnhut budowali bracia morawscy od 1722 r., korzystając z gościny hrabiego Mikołaja Ludwika Zinzendorfa, który przyjął ich na swojej ziemi po prześladowaniach jakich doznawali od władz habsburskich na terenie Moraw w okolicach Suchdolu. Bracia morawscy założyli osadę-miasto Herrnhut (dziś około 8 tys. mieszkańców) od podstaw, budując domy, kościół, szkołę, drogi i cmentarz. Nabożeństwa odbywają się w duchu pietystycznym. Bracia prowadzą działalność religijną, misyjną, ekumeniczną i wydawniczą (słynne Losungen z hasłami biblijnymi i rozmyślaniami na każdy dzień, tłumaczone na wiele języków całego świata). Ponieważ Herrnhut wpisywane jest na listę światowego dziedzictwa UNESKO i w mieście trwa rewitalizacja budynków, mimo trudności udało się nam zobaczyć słynną salę modlitw w kościele.
Czytaj dalej »
Wysłane 01 lipca 2025 przez: redakcja
Wysłane 19 czerwca 2025 przez: redakcja
Wysłane 12 czerwca 2025 przez: J.Szturc  Ks. Jan Badura  Prof. Katarzyna Meller
W sobotę 7 czerwca 2025 r. na plebanii Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Ustroniu na Śląsku Cieszyńskim odbyło się doroczne Walne Zebranie Delegatów PTEw. W tym roku miało ono charakter sprawozdawczy.
Zebranie było połączone z krótkim Zjazdem PTEw, w ramach którego odbyło się mała sesja popularnonaukowa poświęcona przypadającej w tym roku 400. rocznicy śmierci ks. Samuela Dambrowskiego (1577-1625), autora od kilka wieków niezwykle popularnej wśród polskich ewangelików, zwłaszcza na Śląsku Cieszyńskim, postylli „Kazania albo wykłady porządne Świętych Ewangelii Niedzielnych przez cały rok”.
Referaty podczas sesji wygłosili:
- prof. Katarzyna Meller, Postać Samuela Dambrowskiego i modlitewnik „Lekarstwo duszne”,
- ks. Jan Badura, Postylla chrześcijańska Samuela Dambrowskiego.
 W muzeum parafialnym w Ustroniu  Obrady Walnego Zebrania Delegatów PTEw Następnie odbyły się obrady delegatów poszczególnych oddziałów Towarzystwa. Przyjęto sprawozdania z działalności Zarządu Głównego i całego stowarzyszenia oraz finansowe. Wszystkie sprawozdania zostały zaakceptowane przez delegatów i Zarządowi udzielono absolutorium.
Omówiono sytuację w poszczególnych oddziałach, zwracając uwagę na pewne trudności pojawiające się w pracy niektórych z nich. W ostatnim roku największą aktywnością wyróżniały się oddziały PTEw w Cieszynie, Jaworzu, Katowicach, Łodzi oraz Ustroniu.
Walne Zebranie zostało zakończone następnego dnia, czyli w niedzielę, udziałem delegatów w porannym nabożeństwie.
Zdjęcia: Łukasz Sitek
Wysłane 11 czerwca 2025 przez: Zbigniew Gruszka
Wysłane 10 czerwca 2025 przez: Jan Kliber  Ks. Samuel Dambowski (1577-1625)
Są ludzie, którzy swoją działalnością zapisali się złotymi zgłoskami, ale po wielu setek lat zostają zapomniani, a ich dzieła pozostają tylko w pamięci ludzi starszych oraz teologów, literaturoznawców, muzealników, archiwistów i historyków. Niemniej jednak są nadal znani poprzez swe dzieła literackie, muzykę i sztukę. Jednemu z nich, wybitnemu kaznodziei i pisarzowi, którego w 400. rocznicę śmierci obecnie wspominamy, poświęcone było kolejne spotkanie PTEw w Jaworzu – był nim ks. Samuel Dambrowski, złotousty kaznodzieja z Wielkopolski. On był bohaterem czerwcowego spotkania 2 czerwca 2025 r. w Jaworzu. Z prelekcją przybył do nas ks. radca Jan Badura, emerytowany proboszcz z Pszczyny, który z właściwą sobie swadą przedstawił jego losy i dzieła.
 Ks. Jan Badura - prelegent Samuel Dambrowski, syn Piotra, urodził się w 1577 r. w Pogorzeli. Ojciec Samuela był pastorem zboru ewangelicko-augsburskiego w Poznaniu oraz konseniorem zborów wielkopolskich. Jego śladem poszli i bracia: Ambroży i Krzysztof, którzy byli duchownymi Kościoła Ewangelicko-Reformowanrgo, zaś czwarty, Maciej, był duchownym luterańskim wpierw w Gdańsku, a następnie w Wilnie. Istnieją przypuszczenia, że rodzina Dambrowskich przybyła do Wielkopolski z Czech na skutek prześladowań religijnych w tym państwie.
Młody Samuel wpierw pobierał nauki u ojca Piotra, który następnie posłał go do słynnego gimnazjum ewangelickiego w Toruniu, po którym Samuel podjął studia w Królewcu i Wittenberdze. W tym czasie opanował znajomość teologii i filozofii, nauczył się łaciny, greki i hebrajskiego, poznał historię i literaturę starożytną – grecką i łacińską.
Czytaj dalej »
Wysłane 25 maja 2025 przez: Aneta Sokół  Aneta Sokół i Grażyna Szewczyk - prelegentki odbyło się spotkanie katowickiego Oddziału PTEw w sali parafialnej przy ulicy Warszawskiej w Katowicach, podczas którego prof. Grażyna Szewczyk i dr Aneta Sokół zaprezentowały relację z wycieczki zorganizowanej przez katowicką parafię na tereny Śląska Opolskiego („Ewangelickim szlakiem po ziemi Śląska Opolskiego”). Wycieczka odbyła się 10-11 maja. Uczestniczyli w niej członkowie katowickiego chóru parafialnego „Largo Cantabile” oraz inni parafianie. Wyjazd na Opolszczyznę połączony był z uczestnictwem w Zjeździe Chórów Diecezji Katowickiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, który w tym roku odbył się 11 maja w kościele św. Mikołaja w Byczynie. Organizacyjnie wycieczce przewodził katowicki proboszcz, ks. biskup Marian Niemiec.
 W kościele ewangelickim w Byczynie Prelegentki w swoim wystąpieniu przedstawiły wrażenia z tego wyjazdu, ukazując słuchaczom zarówno miejsca, które katowiccy parafianie zwiedzili, jak też relację z niezwykłego wydarzenia, jakim była prezentacja w byczyńskim kościele ewangelickich chórów. W pierwszej części prof. Grażyna B. Szewczyk zaprezentowała chóry, które wystąpiły w Byczynie oraz ich repertuar. W przeglądzie wzięły udział m.in. chóry z Katowic, Pszczyny, Mysłowic, Mikołowa, Tychów i Krakowa. Profesor przypomniała historię poszczególnych chórów, z których, do najstarszych należą chóry mikołowski, chorzowski i katowicki. Nie zabrakło również podsumowań dotyczących repertuaru – każdy chór zaprezentował po dwa utwory, wśród których były nie tylko znane pieśni ewangelickie, ale także wykonania anglojęzyczne, niekoniecznie stricte religijne, w tym m.in. do słów Agnieszki Osieckiej. Prezentacja chórów parafialnych w zabytkowym byczyńskim kościele dała możliwość spotkania z muzyką ewangelicką oraz kulturą muzyczną diecezji katowickiej.
Czytaj dalej »
Wysłane 10 maja 2025 przez: Jan Kliber  Ks. Jerzy Heczko (1825-1907)
Oddział PTEw w Jaworzu uczcił pamięć o ks. Jerzym Heczko spotkaniem 5 maja 2025 r., którego tematem była „200 rocznica urodzin ks. Jerzego Heczki – twórcy kancjonału: Śpiewnik dla chrześcijan ewangelickich”. Z wykładem przybył do nas dr Józef Szymeczek – wykładowca na Uniwersytecie w Ostrawie w Republice Czeskiej.
 Dr Józef Szymeczek - prelegent Prelegent swój wykład podzielił na II części.
Część pierwsza: Geografia Śląska Cieszyńskiego
● Miejsce urodzenia – Śląsk Cieszyński, gmina Łyżbice. Granice Śląska Cieszyńskiego: rzeka Ostrawica na zachodzie, rzeka Białka na wschodzie, góry Beskidu Śląskiego na południu, rzeki Olza i Wisła na północy.
● Śląsk – Skrzyżowanie szlaków handlowych. Do 1335 r. należał do Polski, od 1335 r. lenno Korony Czeskiej, od 1526 r. część monarchii habsburskiej. W latach 1742-1945 większość Śląska zabrały Prusy (Niemcy), tylko mała część została przy Austrii (Księstwo Cieszyńskie i Księstwo Opawskie z Karniowskim). Po 1920 r. cześć przypadła Czechosłowacji, a część II Rzeczpospolitej – granica przebiegała na Olzie i paśmie Czantorii. Od 1945 r. 7/8 części Śląska leży na państwie polskim, a 1/8 w republice czeskiej.
Czytaj dalej »
Wysłane 01 maja 2025 przez: Aneta Sokół  Bożena Polak - prelegentka . odbyło się kolejne spotkanie katowickiego Oddziału PTEw. Gościem tego spotkania była Bożena Polak, która przedstawiła swoje wspomnienia z wycieczki do Grecji. Motywem przewodnim odbytej podróży była działalność Apostoła Pawła. Prelegentkę zaprezentowała zebranym prezes Oddziału prof. Grażyna Szewczyk przypominając, że Bożena Polak jest związana z katowicką parafią, jest członkiem Synodu Kościoła jak też członkiem Konsystorza Kościoła, jest ponadto założycielką Fundacji „Jesteśmy dla Was” prowadzącej działalność na rzecz dzieci i osób starszych.
W niezwykle ciekawej, ilustrowanej fotografiami prelekcji, Bożena Polak podzieliła się z uczestnikami swoimi wrażeniami z wycieczki do Grecji, zorganizowanej przez parafię ewangelicką w Gliwicach pod przewodnictwem tamtejszego proboszcza, ks. Andrzeja Wójcika. Uczestnicy wycieczki odwiedzili miejsca związane z działalnością i życiem Apostoła Pawła, co było dla nich nie tylko wyzwaniem turystycznym, ale również źródłem religijnych przeżyć i doznań. Dzięki barwnej i bezpośredniej relacji wzbogaconej licznymi zdjęciami i szczegółami, słuchacze spotkania na katowickiej plebani mogli pośrednio „zobaczyć” te miejsca i poznać w ten sposób ślady, które przetrwały po św. Pawle do naszych czasów. Wśród pokazanych na zdjęciach miejsc były Ateny, Saloniki (Tesaloniki) czy Korynt.
Czytaj dalej »
Wysłane 27 kwietnia 2025 przez: J.Szturc W czwartek 24 kwietnia 2025 r. odbyło się kolejne posiedzenie Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego. Odbyło się ono (po raz pierwszy) w pełni zdalnie za pomocą programu do wideokonferencji MS Teams.
Najwięcej uwagi poświęcono zorganizowaniu drugiej edycji konkursu fotograficznego „Ewangelicyzm w obiektywie”, którego pierwsza edycja zakończona w 2024 r. cieszyła się dużym zainteresowaniem uczestników. Konkurs zostanie formalnie ogłoszony w pierwszych dniach maja, z terminem przyjmowania prac do 31 października bieżącego roku. Zadania związane z organizacją konkursu rozdzielono pomiędzy członków Zarządu.
Zatwierdzono termin dorocznego Walnego Zebrania Delegatów PTEw, które w tym roku odbędzie się 6-8 czerwca w Ustroniu. Omówiono m.in. propozycje prelekcji, które zostaną wówczas przedstawione.
Wysłane 19 kwietnia 2025 przez: Jan Kliber  Prof. Jerzy Sojka - prelegent
W kwietniu tego roku minęła 500. rocznica od powstania pierwszego na świecie państwa luterańskiego. 7 kwietnia z wykładem na ten temat do Jaworza przybył prof. Jerzy Sojka. Wprawdzie czytelnicy „Kalendarza Ewangelickiego” na 2025 r. mogli się już zapoznać z tym tematem, ale posłuchać autora na żywo to co innego!
Tytułem wstępu kilka informacji o Prusach Wschodnich i Albrechcie Hohenzollernowi – „sprawcy” całego wydarzenia, które miało wielkie znaczenie w tym rejonie Europy.
Prusy Wschodnie: Ich granica przebiegała pomiędzy rzekami Wisłą i Niemnem, które wpływają do Morza Bałtyckiego. W czasach historycznych krainę tę zamieszkiwali Prusowie bałtyjscy. Nazwy pruskich krain pochodziły od nazw zamieszkujących je plemion, było ich 12. W czasach średniowiecznych Prusowie stawiali opór polskiej chrystianizacji, tak iż książę Konrad Mazowiecki wezwał w 1225 r. rycerzy Zakonu Niemieckiego (Krzyżaków) przeciwko pogańskim Prusom. Zaś zdobyte w latach 1226-1234 tereny zostają przekazane przez cesarza i papieża zakonowi krzyżackiemu, ponadto na te tereny sprowadzono niemieckich osadników, a zakon zakłada wsie i miasta. Na skutek dżumy liczba ludności znacznie spadła. Ponowne zasiedlenie nastąpiło w XVIII w., kiedy sprowadzono uchodźców religijnych – protestantów z Salzburga, Szwajcarii i Francji. W 1410 r. armia zakonu krzyżackiego zostaje pokonana przez wojska polsko-litewskie pod Grunwaldem. Po II Pokoju Toruńskim 19 października 1466 r. zakon traci krainy później nazwane Prusami Zachodnimi i Warmię.
Czytaj dalej »
|
