Archiwum

Z promocji książki Anny Seemann-Majorek poświęconej Matce Ewie

Prelegentka: dr Anna Seemann-Majorek

18 kwietnia 2023 r. odbyło się spotkanie katowickiego Oddziału PTEw. Gościem była dr Anna Seemann-Majorek, autorka najnowszej książki poświęconej Matce Ewie z Miechowic (1866-1930) – Ewie von Tiele-Winckler, ewangelickiej diakonisie, która przez cale życie służyła biednym, chorym i sierotom. Autorkę przedstawiła słuchaczom dr Aneta Sokół zwracając uwagę na różne formy jej aktywności zawodowej. Dr Anna Seemann-Majorek jest nauczycielem, antropologiem kultury, animatorem, bibliotekarzem, a także pełniła rolę kustosza w Muzeum „Domek Matki Ewy” w Bytomiu-Miechowicach. Jest również inicjatorką wielu działań propagujących dzieło tej znanej ewangelickiej diakonisy, m.in. filmu „Szlakiem Matki Ewy”. Jest również wiceprezesem Ewangelickiego Stowarzyszenia Kultury.

Podczas katowickiego spotkania zaprezentowała książkę wydaną na podstawie jej rozprawy doktorskiej, zatytułowaną „Matka Ewa z Miechowic. Życie i dzieło” (Łódź 2022). Dr Seemann-Majorek przybliżyła słuchaczom, jak zrodziło się jej zainteresowanie tą niezwykłą kobietą, która pozostawiła życie w pałacu by służyć biednym, chorym i ubogim. Początkiem tych zainteresowań prelegentki były, jak się okazało, pierwsze wycieczki do Miechowic w czasach dzieciństwa. Już jako osoba dorosła autorka została zatrudniona jako kustosz w powstałym ośrodku muzealnym upamiętniającym postać Matki Ewy, co zaowocowało gromadzeniem dokumentów i wszelkich materiałów związanych z bogatą aktywnością twórczyni miechowickiego ośrodka „Ostoi Pokoju” (1890), jej życiem i poświęceniem dla innych. Towarzyszyło temu przekonanie, że brakuje odpowiedniej publikacji na temat Matki Ewy, która pokazałaby w pełni jej dzieło. Ten niedostatek wiedzy na temat Matki Ewy autorka postanowiła wypełnić przygotowując swoją dysertację doktorską.

Czytaj dalej »

Za nami twórcze seminarium PTEw dotyczące mediów!

Za nami twórcze i angażujące seminarium. Warto rozmawiać, warto dostrzegać nie tylko wady, ale i szanse płynące z wykorzystania „nowych” mediów. Chodzi bowiem nie tylko o to, co publikujemy, ale gdzie, dla kogo i z jakim efektem.

Z pewnością Kościół Ewangelicko-Augsburski czyli Luterański (nad odbiorem społecznym tej nazwy również mówiliśmy) potrzebuje jeszcze liczniejszych i lepszych działań w przestrzeni cyfrowej, takich, które jak najlepiej przekażą szerokiej społeczności wspomniane podczas spotkania podstawowe przymioty konfesji augsburskiej, ale i szerzej: ewangelickiej. Szczegółowe informacje i materiały z seminarium wkrótce będziemy udostępniać.

Drodzy prelegenci – ogromnie dziękujemy za twórczo spędzony czas!

* * *
Tekst i zdjęcia: Zbigniew Gruszka

Historia Szpitala Ewangelickiego w Warszawie

Szpital Ewangelicki w Warszawie
(lata 30. XX w.)

17 kwietnia na spotkaniu warszawskiego oddziału PTEw prezeska oddziału, Aldona Karska, przedstawiła historię Szpitala Ewangelickiego w Warszawie, który po ponad dwustu latach działalności został zburzony przez okupanta hitlerowskiego 80 lat temu wraz z likwidacją warszawskiego getta. Prelekcja była połączona z prezentacją slajdów.

Początki szpitala sięgają pierwszej połowy XVIII w., kiedy to na terenie założonego przez ewangelików cmentarza zbudowano w 1736 r. drewniany domek, w którym jedną izbę przeznaczono dla chorych. W dalszych latach pomieszczenia rozbudowywano, z czasem zamieniono na obiekt murowany. A po likwidacji cmentarza pod koniec XVIII wybudowano kolejne pawilony.

Czytaj dalej »

Konfederacja Warszawska z 1573 r.

Leopold Kłoda - prelegent

3 kwietnia 2023 r. w jaworzańskim Oddziale PTEw odbyło się kolejne spotkanie. Temat „Konfederacja Warszawska w 450 rocznicę jej uchwalenia” przedstawił prezes Oddziału, Leopold Kłoda.

28 stycznia 1573 r. sejm konwokacyjny w Warszawie podjął uchwałę zawierającą postanowienia dotyczące zapewnienia swobody wyznania szlachcie Rzeczpospolitej Obojga Narodów, znaną jako Konfederacja Warszawska. Gwarantowała ona bezwarunkowy i wieczny pokój między wszystkimi różniącymi się w wierze, zapewniała tzw. innowiercom równouprawnienie z katolikami i opiekę państwa. Dokument uważany jest za początek gwarantowanej prawnie tolerancji religijnej.

Czytaj dalej »

Poznański Oddział PTEw pracuje intensywnie!

Wspieramy obrońców: przygotowania materiałów opatrunkowych i świec


„Zielony domek”: od klubu dla dzieci uchodźców do polsko-ukraińskiego centrum rozwoju dzieci i młodzieży

Cz. 1. Minął rok

22 marca 2022 r. do Poznania przybyła grupa uchodźców wojennych z Ukrainy, którą zaopiekowała się Parafia Ewangelicko-Augsburska w Poznaniu. W wyniku współpracy z Polskim Towarzystwem Ewangelickim oddział w Poznaniu, powstał klub dla dzieci i młodzieży „Zielony domek”, który od początku prowadzi prof. Małgorzata Grzywacz (Instytut Kulturoznawstwa UAM, przy współpracy Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Poznaniu, PTEw). Opiekę znajdują tu dzieci i młodzież do 18. roku życia. Zajęcia edukacyjne, sportowe, wycieczki i inne aktywności (w tym intensywna nauka języka polskiego) trwają nieprzerwanie od początku działań wojennych i nie przewiduje się ich zawieszenia. Spotyka się regularnie ok. 10-15 osób, przynajmniej raz w tygodniu.

Stepan zasłuchany w historię poznańskich koziołków

Wsparcia merytorycznego udzieliły tej działalności prof. Izabela Skórzyńska (Wydział Historii UAM) oraz doktorantka Szkoły Nauk Humanistycznych, Katarzyna Witek-Dryjańska. Całość projektu i jego realizacja nie byłyby do pomyślenia bez pomocy osób prywatnych, instytucji oraz kościelnych osób prawnych. Wspierają nas cały czas Kiwanis – Club Lörrach (Niemcy), First Church Marlborough (USA), Parafia Ewangelicko-Augsburska w Poznaniu oraz Diakonia Polska. Całość środków pozyskanych od sponsorów wydajemy na bieżące funkcjonowanie – aktywności kulturalne, sportowe, rekreacyjne. Większość z naszych podopiecznych mówi już dobrze w języku polskim, włączając się w tworzenie nowej jakości i wspólnej przestrzeni dla dzieci, młodzieży i dorosłych.

Gdy przed rokiem, w marcu 2022 r. przybył do nas Vlad Oryshych, na krótko przed osiemnastymi urodzinami, uchodząc z mamą z bombardowanego Charkowa, nie wiedzieliśmy, że za chwilę urządzimy mu przyjęcie urodzinowe i w ten sposób zainaugurujemy działalność klubu. Tort, wsparcie finansowe, no i gromko zaśpiewane 100 lat towarzyszyły naszym pierwszym wspólnym chwilom.

Czytaj dalej »

O niezwykłej kobiecie, Zofii Kirkor-Kiedroniowej (1872-1952) z Cieszyna

Władysława Magiera - prelegentka


21 marca 2023 r. w sali parafialnej w Katowicach odbyło się spotkanie katowickiego Oddziału PTEw. Gościem była Władysława Magiera, autorka serii książek „Cieszyński szlak kobiet” (wydanych w latach 2010-2016), jak również inicjatorka wielu wydarzeń upamiętniających sylwetki kobiet ze Śląska Cieszyńskiego. Katowickie spotkanie poświęcone zostało jej najnowszej książce zatytułowanej „Wspomnienia Zofii” (2022).

Gościa przedstawiła słuchaczom prezes Oddziału PTEw – prof. Grażyna Szewczyk przypominając, że jest ona autorką monografii dotyczących cieszynianek, jest także osobą niezwykle aktywną i zaangażowaną w różnorodne projekty realizowane w cieszyńskim środowisku. Podkreślone zostało, że Władysława Magiera jest także ubiegłoroczną laureatką nagrody diecezji katowickiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego „Śląskiego Szmaragdu”.

Czytaj dalej »

Srebrny jubileusz Redakcji Ekumenicznej TVP

Ks. Halina Radacz – prelegentka


20 marca 2023 r. warszawski oddział PTEw gościł ks. Halinę Radacz. Tematem spotkania była działalność Redakcji Ekumenicznej TVP. Ks. Halina Radacz oddelegowana została przez władze Kościoła E-A do tworzącej się redakcji od początku jej istnienia. Przez wiele lat była zastępcą kierownika redakcji, a przez ostatnie dwa lata kierowała nią.

W pierwszej części spotkania ks. Halina Radacz zaprezentowała film „Srebrny jubileusz”, w którym przedstawiono 25 lat pracy redakcji, osoby tworzące tę redakcję, jej pracowników i współpracowników, którzy byli autorami reportaży, programów, transmitowali nabożeństwa, przeprowadzali wywiady itp. Na filmie pokazano, jak ta redakcja się tworzyła, jak panowała w niej atmosfera przyjaźni i wzajemnego szacunku.

Czytaj dalej »

Wielokulturowość luteranizmu na Śląsku Cieszyńskim

Szymon Broda - prelegent

Na spotkaniu Oddziału w Jaworzu Polskiego Tworzystwa Ewangelickiego, 6 marca 2023 r. temat „Wielokulturowość luteranizmu na Śląsku Cieszyńskim” przedstawił Szymon Broda ze Skoczowa, pasjonat historii Śląska Cieszyńskiego.

Związek luteranizmu z kulturą polską, wyborem polskiej opcji narodowościowej, a także politycznej na Śląsku Cieszyńskim, jest fenomenem dobrze znanym specjalistom wielu dyscyplin badawczych, zasadniczo od przełomu XIX i XX wieku. Mówi o tym także narracja od czasów Wiosny Ludów związana z nazwiskami Pawła Stalmacha i dr. Andrzeja Cinciały, stająca się z czasem obowiązującą wersją interpretacji wydarzeń historycznych oraz tożsamości cieszyńskich luteran. Taki stan rzeczy stworzył wręcz konstrukcję stereotypu cieszyńskiego ewangelika – Polaka.

Nową narrację przynosi przemiana ujęć historyczno-kulturowych widzianych w perspektywie historii i kultury Europy, związanych z obecnością innych kultur i narodów budujących dorobek cieszyńskich luteran. Jest to adekwatne wobec specyfiki statusu księstwa cieszyńskiego powiązanego od początku z biskupstwem ołomunieckim, dziejami Korony Czeskiej i imperium Habsburgów, a nawet epizodycznie z Koroną Węgierską. Nie byłoby „luterskiej wiary” na Cieszyńskiem już u zarania, bez wpływu czeskiego magnata Jana z Perstejnu oraz księcia Adama Wacława i jego zapisanego w języku morawskim „Porządku kościelnego i szkolnego” z roku 1568. Już w czasach bezpośrednio poreformacyjnych wizytówką ewangelickiej pieśni liturgicznej na Śląsku Cieszyńskim stał się kancjonał Morawianina z pochodzenia, ks. Jerzego Trzanowskiego zwanego „Słowiańskim Lutrem”. Język kancjonału modelowo ukazuje fenomen cieszyńskiej syntezy.

Czytaj dalej »

Prelekcja o twórczości Karola i Adama Hławiczków

Prof. Wiesław Cienciała - prelegent


21 lutego 2023 r. tradycyjnie w katowickiej parafii odbyło się spotkanie Oddziału PTEw. W zastępstwie zaproszonej Eweliny Bachul-Cienciały, zaplanowaną prelekcję „Organowy śpiew wiary – muzyczna spuścizna ks. Adama i Karola Hławiczków” wygłosił prof. Wiesław Cienciała.

Przedstawiając prelegenta prezes Oddziału prof. Grażyna Szewczyk zaznaczyła, że podobnie jak bohaterowie, których dotyczy prelekcja, pochodzi on Cieszyna, jest kompozytorem i pedagogiem w Instytucie Muzyki Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie, a w jego dorobku znajdują się kompozycje wykonywane na festiwalach i konkursach muzyki współczesnej, które odbywały się m.in. w Warszawie, Katowicach, jak też za granicą. Prof. Cieniała realizował swoje kompozycje na zamówienie wielu instytucji, m.in. Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia czy Filharmonii Śląskiej w Katowicach. Pełnił również m.in. funkcję dziekana Wydziału Artystycznego na swojej uczelni.

Czytaj dalej »

Posiedzenie Zarządu Głównego PTEw (25.02.2023 r.)

W sobotę 25 lutego 2023 r. na plebanii Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Katowicach odbyło się posiedzenie Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego (PTEw).

Głównym tematem obrad Zarządu Głównego były przygotowania do seminarium PTEw „Media ewangelickie czy ewangelicy w mediach?”, które odbędzie się 21-23 kwietnia br. w Łodzi. Ustalano przede wszystkim sprawy organizacyjne i finansowe.

Omawiano także wnioski o przyznanie zasłużonym działaczom PTEw tytułu Honorowego Członka PTEw. Ustalono termin najbliższego Zebrania Delegatów PTEw, które w tym roku będzie zebraniem sprawozdawczo-wyborczym, ponieważ 4-letnia kadencja obecnych władz Towarzystwa dobiega końca, oraz omówiono najważniejsze kwestie organizacyjne. Wstępnie ustalono, że Walne Zebranie odbędzie się 13 maja 2023 r. (w sobotę) w Katowicach.

Luty 2023 r. w jaworzańskim Oddziale PTEw – zebranie sprawozdawcze


6 lutego 2023 r. w jaworzańskim Oddziale PTEw odbyło się Zebranie Sprawozdawcze poświęcone podsumowaniu działalności Oddziału w 2022 r. Najpierw prezes Leopold Kłoda odczytał sprawozdanie z działalności merytorycznej Oddziału. W 2022 r. odbyło się 12 spotkań, w tym 10 tematycznych, jedno sprawozdawczo-wyborcze oraz jedno adwentowo-świąteczne, zorganizowano także 3 wycieczki: jednodniową do Świętochłowic i Katowic, dwudniową do Łodzi i Żyrardowa oraz półdniową do willi T. Sixta w Bielsku-Białej. Na koniec 2022 r. Oddział liczył 63 członków, a frekwencja na spotkaniach wynosiła od 35-50 osób.

Danuta Kubala - sekretarz Oddziału, Ryszard Stanclik - przewodniczący Zebrania

Po sprawozdaniu prezesa już tradycyjnie Mariusz Fender przedstawił prezentację multimedialną „Działalność Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego Oddział w Jaworzu w 2022 roku”. Wyświetlane zdjęcia ze spotkań i wycieczek przywołały wiele wspomnień i zawsze spotykają się z dużym zainteresowaniem.

Józef Król - skarbnik Oddziału

Następnie sprawozdanie finansowe przedstawił skarbnik Józef Król, sprawozdanie komisji rewizyjnej Maria Miarka, a protokół z poprzedniego zebrania sprawozdawczego przeczytała sekretarz Danuta Kubala. Wszystkie sprawozdania zostały przyjęte bez zastrzeżeń i Zarządowi Oddziału udzielono absolutorium.

Czytaj dalej »

Śląskie Centralne Archiwum Ewangelickie we Wrocławiu (1934-1945)

Anna Radziejewska – prelegentka


13 lutego 2023 r. warszawski oddział PTEw gościł mgr Annę Radziejewską, doktorantkę historii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, która prowadzi prace badawcze w ramach planowanej rozprawy doktorskiej na temat idei archiwów historycznych, ze szczególnym uwzględnieniem nieznanej dotąd historii Śląskiego Centralnego Archiwum Ewangelickiego we Wrocławiu, funkcjonującego w latach 1934-1945.

Prelegentka przedstawiła tło historyczne i okoliczności powołania tego archiwum, a także historię i strukturę organizacyjną Ewangelickiego Kościoła Unii Staropruskiej, który był bezpośrednio zaangażowany w powstanie i działalność archiwum.

W 1925 r. generalnym superintendentem śląskiej prowincji kościelnej został ks. Otto Zänker, który w 1933 r. został biskupem Wrocławia. On to zlecił powołanie Śląskiego Centralnego Archiwum Ewangelickiego we Wrocławiu, powołując na stanowisko jego dyrektora ks. Waltera Schwarza.

Czytaj dalej »