Archiwum

W Ustroniu o Jerzym (Jurze) Gajdzicy

Z prawej Henryka Szarzec - prelegentka

Książka Jana Arnta 'Rajski ogródeczek' z ekslibrisem Jerzego Gajdzicy na dole

15 maja 2018 roku na spotkaniu PTEw w Ustroniu postać Jerzego Gajdzicy z Małej Cisownicy przedstawiła Henryka Szarzec, jego potomkini w szóstym pokoleniu. Poniżej relacja z jej wystąpienia.

Jerzy Gajdzica urodził się w Cisownicy 19 grudnia 1777 roku, zmarł 16 lutego 1840 roku. Był rolnikiem i gospodarzył na niewielkim gospodarstwie. Zajmował się jednak nie tylko gazdowaniem, ale także rozwoził zarobkowo towary z ustrońskiej huty.

Ekslibris Jerzego Gajdzicy

Prawie z każdej takiej wyprawy przywoził kupione za ciężko zarobione pieniądze książki, które opatrywał swoim ekslibrisem. Obok znajduje się reprodukcja jego ekslibrisu oraz strona tytułowa książki Jana Arnta „Rajski ogródeczek”, na której znajduje się inny ekslibris. Na jej stronie tytułowej na dole można znaleźć jego imię i nazwisko: „Jura Gajdzica”.

Czytaj dalej »

Recenzja: A. Pettegree, Marka Luter, 2017

Zapraszamy do zapoznania się z recenzją książki brytyjskiego historyka, prof. Andrew Pettegree pt. Marka Luter. Książka została opublikowana przez Wydawnictwo Krytyki Politycznej w Warszawie w 2017 roku.

Pobierz: recenzję autorstwa dr Anety M. Sokół (Biblioteka Śląska).

Ze strony wydawcy: Andrew Pettegree, historyk prasy drukowanej, przekonuje że wiatru w żagle dał Reformacji zmysł Lutra do słowa pisanego i jego dystrybucji. […] Dzięki Lutrowi książki się uwspółcześniły, a jego przyjaciele drukarze wymyślili na jego potrzeby na przykład strony tytułowe, seryjne wykorzystanie ilustracji odbijanych dzięki drzeworytom czy wreszcie wyraźne oznaczenie autorstwa. W ten sposób Luter i jego drukarze zrobił z siebie tytułową markę, choć nie w celach komercyjnych, tylko ideowych.

Przeczytaj także inne recenzje online.

„Śpiewnik ewangelicki” czyli co pozostało z kancjonałów używanych w pierwszych stuleciach Reformacji

Dr hab. Piotr Kociumbas

21 maja 2018 r. gościem  spotkania warszawskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego był dr hab. Piotr Kociumbas z Instytutu Germanistyki Uniwersytetu Warszawskiego, który oprócz wykształcenia filologicznego ma też wykształcenie muzyczne i w swoich badaniach i pracach naukowych łączy te dwie dziedziny. Jest autorem wielu publikacji, m.in. „Słowo miastem  przepojone. Kantata okolicznościowa w osiemnastowiecznym Gdańsku” i „Kancjonał luterańskiego Gdańska 1587-1810”.

W swoim wykładzie „Śpiewnik Ewangelicki, czyli co pozostało z kancjonałów używanych w pierwszych stuleciach Reformacji” prelegent omówił jakie były założenia przy opracowywaniu struktury kancjonałów w pierwszych latach Reformacji i jaką wagę przywiązywano do pieśni zboru. A także jak przez następne wieki kształtował się wygląd śpiewników w poszczególnych ich częściach: strona tytułowa, przedmowa, spisy treści, sposób prezentacji pieśni, repertuar. Zmiany zaprezentowane zostały na przykładzie dawnych wydań kancjonałów: lipskiego (1545), hanowerskiego (1668), gdańskiego (1691 i 1810), pruskiego (1701), elbląskiego (1757) i berlińskiego (1781).

Czytaj dalej »

Zmarł Andrzej „Idon” Wojciechowski…

Śp. Andrzej 'Idon' Wojciechowski (1930-2018)

20 maja 2018 r. w Łodzi po długiej chorobie zmarł Andrzej Wojciechowski (1930-2018), były aktywny działacz Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego, członek Zarządu Głównego, redaktor naczelny miesięcznika „Słowo i Myśl”, założyciel Wydawnictwa św. Mateusza w Łodzi oraz pomysłodawca wielu inicjatyw podejmowanych przez PTEw. Jego Małżonka dr Zofia Wojciechowska, honorowy członek PTEw, przez wiele lat była prezesem Zarządu Głównego PTEw oraz prezesem Oddziału w Łodzi.

Pogrzeb odbędzie się we wtorek 29 maja 2018 r. o godz. 11:30 na części ewangelickiej Starego Cmentarza w Łodzi przy ul. Ogrodowej 43.

Andrzej Wojciechowski w latach 1951-1954 studiował filologię rosyjską na Uniwersytecie Łódzkim, a w 1957 r. ukończył Wydział Organizacji Produkcji Filmu w Państwowej Wyższej Szkole Filmowej w Łodzi. Przede wszystkim był znaną postacią środowiska muzyki jazzowej występując pod pseudonimem „Idon”. Od początków istnienia był członkiem założonego w Łodzi legendarnego zespołu jazzowego „Melomani”, w którym początkowo na trąbce grał obok m.in. Jerzego „Dudusia” Matuszkiewicza i Witolda Sobocińskiego.

Czytaj dalej »

O słowackim artyście malarzu i ewangeliku działającym w Bielsku

17 maja w bielskim Oddziale PTEw odbyło się spotkanie, podczas którego Teresa Dudek-Bujarek z Muzeum Zamku Sułkowskich w Bielsku wygłosiła prelekcję „Ślady obecności Petera Michala Bohúňa w Bielsku i okolicy”. Wzbogaciła ją wizualizacja ze zdjęciami obrazów, których autorem był Peter Bohúň.

Peter Bochúñ, Portret bielszczanki w czepku, przed 1878

Peter Michal Bohúň był Słowakiem. Urodził się 29 września 1822 r. w Wielicznej na Orawie w rodzinie ewangelickiego duchownego. W 1841 r. wyjechał do Kieżmarku, gdzie studiował prawo i podjął pierwsze malarskie próby. W 1843 r. rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Pradze. W 1848 r. uczestniczył w Wiośnie Ludów, organizował wiece i odczyty o charakterze patriotycznym, w wyniku czego musiał zmienić miejsce zamieszkania. Pracował potem jako nauczyciel rysunku w Liptowskim Mikulaszu.

W 1860 r. powrócił do działalności patriotycznej. Z tego powodu był szykanowany, co doprowadziło jesienią 1865 r. do opuszczenia wraz z rodziną Słowacji. Osiedlił się w Galicji, w Lipniku koło Białej, obecnie dzielnicy Bielska-Białej. Zamieszkał najpierw w Dworze Thomkego, a następnie w innym budynku w Lipniku.

Czytaj dalej »

Z promocji książki „Dziedzictwo kulturowe Reformacji na Śląsku
po 1945 roku”

15 maja w Bibliotece Śląskiej w Katowicach odbyła się promocja książki Dziedzictwo kulturowe Reformacji na Śląsku po 1945 roku pod redakcją prof. Grażyny Barbary Szewczyk – publikacji wydanej przez parafialne wydawnictwo „Głos Życia”, stanowiącej pokłosie ubiegłorocznej konferencji pod takim samym tytułem. Można przypomnieć, że ubiegłoroczna konferencja, która miała także miejsce w przyjaznych progach Biblioteki, została zorganizowana przy współpracy katowickiej Parafii Ewangelicko-Augsburskiej oraz Instytutu Germanistyki Uniwersytetu Śląskiego, wpisując się w liczne wydarzenia jubileuszowe Roku Reformacji. Przed upływem roku od konferencji ukazała się zatem publikacja przypominająca konferencyjne referaty wygłoszone przez badaczy protestantyzmu oraz autorów pochylających się w swoim wypowiedziach nad różnymi aspektami dziedzictwa i tradycji luterańskich przetrwałych w kulturze i codzienności górnośląskiej.

Prof. dr hab. Ryszard Kaczmarek - prowadzący

Prof. dr hab. Grażyna B. Szewczyk

Spotkanie odbyło się w jednej z sal bibliotecznych gromadząc liczne grono uczestników, członków parafii ewangelickiej oraz wszystkich zainteresowanych. Nie zabrakło przy stole współautorów prezentowanej książki oraz jej pomysłodawczyni i redaktor całości – prof. Grażyny Szewczyk. Spotkanie poprowadził prof. Ryszard Kaczmarek, wykładowca Uniwersytetu Śląskiego oraz dyrektor Instytutu Badań Regionalnych funkcjonującego przy Bibliotece Śląskiej, zarazem autor i inicjator publikacji upamiętniających jubileusz 500-lecia Reformacji na Śląsku.

Czytaj dalej »

100-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę, Bielsko i Białą

Piotr Kenig - prelegent

19 kwietnia 2018 r. członkowie Oddziału PTEw w Bielsku spotkali się z dyrektorem Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej, Piotrem Kenigiem. Prelegent zapoznał nas z tematem „Stulecie odzyskania niepodległości przez Polskę, Bielsko i Białą w latach 1914-1920”.

Prelekcja obejmowała sytuację polityczną, którą kraj był obciążony do 1918 roku, gdy Polska odzyskała niepodległość po latach zaborów. Nasze miasto, obecnie Bielsko-Biała, funkcjonowało wówczas jako dwa niezależne miasta: Bielsko i Biała, które wówczas jeszcze nie były połączone. Miasta te funkcjonowały oddzielnie, różniły się czasem powstania i wcześniejszą przynależnością państwową. Bielsko powstało pod koniec XIII w., a więc było starsze, funkcjonując w ramach Śląska. Miasto Biała należało do Małopolski i powstało w 1560 r.

Czytaj dalej »

Historia zboru metodystycznego w Warszawie

16 kwietnia br. spotkanie warszawskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego odbyło się w siedzibie Parafii Ewangelicko-Metodystycznej w Warszawie. W sali parafialnej przy kaplicy Dobrego Pasterza zgromadziło się ok. 30 osób. Gospodarzem spotkania był pastor warszawskiego zboru metodystycznego ks. Zbigniew Kamiński. W spotkaniu wzięli również udział emerytowany biskup Kościoła Ewangelicko-Metodystycznego w Polsce ks. Edward Puślecki oraz pastor poznańskiego zboru – ks. Jan J. Ostryk.

Ks. Zbigniew Kamiński przypomniał, w jakich okolicznościach metodyści znaleźli się w Polsce. Mimo, że na ziemiach polskich byli już wcześniej, to jednak za początek zorganizowanej ich działalności uważa się okres międzywojenny. Południowy Episkopalny Kościół Metodystyczny w USA odpowiedział na apel-zaproszenie Ignacego Paderewskiego skierowane do różnych amerykańskich organizacji, instytucji i społeczności z prośbą o pomoc w organizowaniu różnych dziedzin życia w rodzącej się niepodległej Polsce.

Czytaj dalej »

Dr Magdalena I. Sacha opowie o pamięci o ewangelikach na Mazurach: Sopot, 29 maja

Oddział Gdański PTEw z siedzibą w Sopocie zaprasza na spotkanie z dr Magdaleną Izabellą Sacha z Katedry Kulturoznawstwa Uniwersytetu Gdańskiego, która wygłosi prelekcję „Biblia, toga, fisharmonia… Pamięć o ewangelikach na wystawach muzealnych Mazur”.

Spotkanie odbędzie się we wtorek 29 maja 2018 r. o godz. 18:00 na plebanii Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Sopocie, ul. Kościuszki 51.

Temat spotkania nawiązuje do artykułu opublikowanego przez prelegentkę w kwartalniku „Przegląd Zachodni”, nr 3 z 2017 r.

Serdecznie zapraszamy!

Dni Biblijne w Małopolsce 2018: Kraków, 19-27 maja

Krakowski oddział Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego zainicjował w ubiegłym roku „Dni Biblijne w Krakowie”. Wydarzenie spotkało się z dużym zainteresowaniem – liczne grono zainteresowanych tematyką biblijną uczestniczyło w prelekcjach, wystawach, koncertach i wycieczkach.

Postanowiliśmy zatem kontynuować naszą imprezę, a poszerzenie miejsc wydarzeń o Nowy Sącz kazało nam tegoroczne gromadzenie się wokół Słowa zatytułować „Dni Biblijne w Małopolsce”. Mamy nadzieję, że program tegorocznych „Dni” także spotka się z szerokim zainteresowaniem.

„Dni Biblijne w Małopolsce” będą odbywały się w dniach 19-27 maja 2018 r. Szczegóły znajdują się na dołączonym plakacie (pobierz w pliku PDF).

Na spotkania w imieniu PTEw Kraków zaprasza Bogusław Tondera – prezes.

Promocja pracy zbiorowej Dziedzictwo kulturowe Reformacji na Śląsku
po 1945 roku
: Katowice, 15 maja (Biblioteka Śląska)

Oddział PTEw w Katowicach zaprasza na spotkanie promocyjne książki „Dziedzictwo kulturowe Reformacji na Śląsku po 1945 roku”, będącej zbiorem materiałów zgromadzonych podczas ubiegłorocznej sesji popularno-naukowej zorganizowanej przez Bibliotekę Śląską w Katowicach, Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Śląskiego i Parafię Ewangelicko-Augsburską w Katowicach, przy współudziale Oddziału PTEw w Katowicach.

Książkę pod redakcją prof. Grażyny B. Szewczyk wydało Wydawnictwo „Głos Życia” działające przy Parafii w Katowicach. W spotkaniu wezmą udział niektórzy autorzy prac zamieszczonych w książce.

Spotkanie odbędzie się we wtorek 15 maja 2018 r. o godz. 17 w sali „Benedyktynka” Biblioteki Śląskiej w Katowicach, pl. Rady Europy 1.

Czytaj dalej »

Relacja z wycieczki PTEw Cieszyn do „leśnego kościoła” na Zakamieniu

3 maja to dla Cieszyna nie tylko Święto ustanowienia Konstytucji 3 Maja, ale także dzień uwolnienia miasta spod okupacji hitlerowskiej i wkroczenia wojsk Armii Czerwonej w 1945 r. Wówczas dla tych, którym dane było przeżyć okupację, było to wyzwolenie, gdyż raczej nikt nie zdawał sobie jeszcze sprawy, że miejsce wojennego terroru zajmie inna forma zniewolenia – dyktatura proletariatu. 3 maja też Oddział PTEw w Cieszynie przy pięknej słonecznej pogodzie wyruszył na pierwszą w tym roku wycieczkę.

W Izbie Oświęcimskiej (Goleszów)

Pierwszym przystankiem był Goleszów. Na zaproszenie kustosza Pawła Stanieczka zwiedziliśmy Izbę Oświęcimską znajdującą się w obecnej siedzibie Gminnego Ośrodka Kultury w Goleszowie. Przez prawie cały XX w. w Goleszowie była czynna cementownia, a w okolicy kamieniołomy skały wapiennej. Właśnie do tej cementowni z braku rąk do pracy ściągnięto w połowie lipca 1942 r. więźniów oświęcimskich i założono na jej obszarze jedną z dziesiątków filii niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau. Czytaj dalej »