|
|
Wysłane 10 czerwca 2025 przez: Jan Kliber  Ks. Samuel Dambowski (1577-1625)
Są ludzie, którzy swoją działalnością zapisali się złotymi zgłoskami, ale po wielu setek lat zostają zapomniani, a ich dzieła pozostają tylko w pamięci ludzi starszych oraz teologów, literaturoznawców, muzealników, archiwistów i historyków. Niemniej jednak są nadal znani poprzez swe dzieła literackie, muzykę i sztukę. Jednemu z nich, wybitnemu kaznodziei i pisarzowi, którego w 400. rocznicę śmierci obecnie wspominamy, poświęcone było kolejne spotkanie PTEw w Jaworzu – był nim ks. Samuel Dambrowski, złotousty kaznodzieja z Wielkopolski. On był bohaterem czerwcowego spotkania 2 czerwca 2025 r. w Jaworzu. Z prelekcją przybył do nas ks. radca Jan Badura, emerytowany proboszcz z Pszczyny, który z właściwą sobie swadą przedstawił jego losy i dzieła.
 Ks. Jan Badura - prelegent Samuel Dambrowski, syn Piotra, urodził się w 1577 r. w Pogorzeli. Ojciec Samuela był pastorem zboru ewangelicko-augsburskiego w Poznaniu oraz konseniorem zborów wielkopolskich. Jego śladem poszli i bracia: Ambroży i Krzysztof, którzy byli duchownymi Kościoła Ewangelicko-Reformowanrgo, zaś czwarty, Maciej, był duchownym luterańskim wpierw w Gdańsku, a następnie w Wilnie. Istnieją przypuszczenia, że rodzina Dambrowskich przybyła do Wielkopolski z Czech na skutek prześladowań religijnych w tym państwie.
Młody Samuel wpierw pobierał nauki u ojca Piotra, który następnie posłał go do słynnego gimnazjum ewangelickiego w Toruniu, po którym Samuel podjął studia w Królewcu i Wittenberdze. W tym czasie opanował znajomość teologii i filozofii, nauczył się łaciny, greki i hebrajskiego, poznał historię i literaturę starożytną – grecką i łacińską.
Czytaj dalej »
Wysłane 25 maja 2025 przez: Aneta Sokół  Aneta Sokół i Grażyna Szewczyk - prelegentki odbyło się spotkanie katowickiego Oddziału PTEw w sali parafialnej przy ulicy Warszawskiej w Katowicach, podczas którego prof. Grażyna Szewczyk i dr Aneta Sokół zaprezentowały relację z wycieczki zorganizowanej przez katowicką parafię na tereny Śląska Opolskiego („Ewangelickim szlakiem po ziemi Śląska Opolskiego”). Wycieczka odbyła się 10-11 maja. Uczestniczyli w niej członkowie katowickiego chóru parafialnego „Largo Cantabile” oraz inni parafianie. Wyjazd na Opolszczyznę połączony był z uczestnictwem w Zjeździe Chórów Diecezji Katowickiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, który w tym roku odbył się 11 maja w kościele św. Mikołaja w Byczynie. Organizacyjnie wycieczce przewodził katowicki proboszcz, ks. biskup Marian Niemiec.
 W kościele ewangelickim w Byczynie Prelegentki w swoim wystąpieniu przedstawiły wrażenia z tego wyjazdu, ukazując słuchaczom zarówno miejsca, które katowiccy parafianie zwiedzili, jak też relację z niezwykłego wydarzenia, jakim była prezentacja w byczyńskim kościele ewangelickich chórów. W pierwszej części prof. Grażyna B. Szewczyk zaprezentowała chóry, które wystąpiły w Byczynie oraz ich repertuar. W przeglądzie wzięły udział m.in. chóry z Katowic, Pszczyny, Mysłowic, Mikołowa, Tychów i Krakowa. Profesor przypomniała historię poszczególnych chórów, z których, do najstarszych należą chóry mikołowski, chorzowski i katowicki. Nie zabrakło również podsumowań dotyczących repertuaru – każdy chór zaprezentował po dwa utwory, wśród których były nie tylko znane pieśni ewangelickie, ale także wykonania anglojęzyczne, niekoniecznie stricte religijne, w tym m.in. do słów Agnieszki Osieckiej. Prezentacja chórów parafialnych w zabytkowym byczyńskim kościele dała możliwość spotkania z muzyką ewangelicką oraz kulturą muzyczną diecezji katowickiej.
Czytaj dalej »
Wysłane 10 maja 2025 przez: Jan Kliber  Ks. Jerzy Heczko (1825-1907)
Oddział PTEw w Jaworzu uczcił pamięć o ks. Jerzym Heczko spotkaniem 5 maja 2025 r., którego tematem była „200 rocznica urodzin ks. Jerzego Heczki – twórcy kancjonału: Śpiewnik dla chrześcijan ewangelickich”. Z wykładem przybył do nas dr Józef Szymeczek – wykładowca na Uniwersytecie w Ostrawie w Republice Czeskiej.
 Dr Józef Szymeczek - prelegent Prelegent swój wykład podzielił na II części.
Część pierwsza: Geografia Śląska Cieszyńskiego
● Miejsce urodzenia – Śląsk Cieszyński, gmina Łyżbice. Granice Śląska Cieszyńskiego: rzeka Ostrawica na zachodzie, rzeka Białka na wschodzie, góry Beskidu Śląskiego na południu, rzeki Olza i Wisła na północy.
● Śląsk – Skrzyżowanie szlaków handlowych. Do 1335 r. należał do Polski, od 1335 r. lenno Korony Czeskiej, od 1526 r. część monarchii habsburskiej. W latach 1742-1945 większość Śląska zabrały Prusy (Niemcy), tylko mała część została przy Austrii (Księstwo Cieszyńskie i Księstwo Opawskie z Karniowskim). Po 1920 r. cześć przypadła Czechosłowacji, a część II Rzeczpospolitej – granica przebiegała na Olzie i paśmie Czantorii. Od 1945 r. 7/8 części Śląska leży na państwie polskim, a 1/8 w republice czeskiej.
Czytaj dalej »
Wysłane 01 maja 2025 przez: Aneta Sokół  Bożena Polak - prelegentka . odbyło się kolejne spotkanie katowickiego Oddziału PTEw. Gościem tego spotkania była Bożena Polak, która przedstawiła swoje wspomnienia z wycieczki do Grecji. Motywem przewodnim odbytej podróży była działalność Apostoła Pawła. Prelegentkę zaprezentowała zebranym prezes Oddziału prof. Grażyna Szewczyk przypominając, że Bożena Polak jest związana z katowicką parafią, jest członkiem Synodu Kościoła jak też członkiem Konsystorza Kościoła, jest ponadto założycielką Fundacji „Jesteśmy dla Was” prowadzącej działalność na rzecz dzieci i osób starszych.
W niezwykle ciekawej, ilustrowanej fotografiami prelekcji, Bożena Polak podzieliła się z uczestnikami swoimi wrażeniami z wycieczki do Grecji, zorganizowanej przez parafię ewangelicką w Gliwicach pod przewodnictwem tamtejszego proboszcza, ks. Andrzeja Wójcika. Uczestnicy wycieczki odwiedzili miejsca związane z działalnością i życiem Apostoła Pawła, co było dla nich nie tylko wyzwaniem turystycznym, ale również źródłem religijnych przeżyć i doznań. Dzięki barwnej i bezpośredniej relacji wzbogaconej licznymi zdjęciami i szczegółami, słuchacze spotkania na katowickiej plebani mogli pośrednio „zobaczyć” te miejsca i poznać w ten sposób ślady, które przetrwały po św. Pawle do naszych czasów. Wśród pokazanych na zdjęciach miejsc były Ateny, Saloniki (Tesaloniki) czy Korynt.
Czytaj dalej »
Wysłane 27 kwietnia 2025 przez: J.Szturc W czwartek 24 kwietnia 2025 r. odbyło się kolejne posiedzenie Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego. Odbyło się ono (po raz pierwszy) w pełni zdalnie za pomocą programu do wideokonferencji MS Teams.
Najwięcej uwagi poświęcono zorganizowaniu drugiej edycji konkursu fotograficznego „Ewangelicyzm w obiektywie”, którego pierwsza edycja zakończona w 2024 r. cieszyła się dużym zainteresowaniem uczestników. Konkurs zostanie formalnie ogłoszony w pierwszych dniach maja, z terminem przyjmowania prac do 31 października bieżącego roku. Zadania związane z organizacją konkursu rozdzielono pomiędzy członków Zarządu.
Zatwierdzono termin dorocznego Walnego Zebrania Delegatów PTEw, które w tym roku odbędzie się 6-8 czerwca w Ustroniu. Omówiono m.in. propozycje prelekcji, które zostaną wówczas przedstawione.
Wysłane 19 kwietnia 2025 przez: Jan Kliber  Prof. Jerzy Sojka - prelegent
W kwietniu tego roku minęła 500. rocznica od powstania pierwszego na świecie państwa luterańskiego. 7 kwietnia z wykładem na ten temat do Jaworza przybył prof. Jerzy Sojka. Wprawdzie czytelnicy „Kalendarza Ewangelickiego” na 2025 r. mogli się już zapoznać z tym tematem, ale posłuchać autora na żywo to co innego!
Tytułem wstępu kilka informacji o Prusach Wschodnich i Albrechcie Hohenzollernowi – „sprawcy” całego wydarzenia, które miało wielkie znaczenie w tym rejonie Europy.
Prusy Wschodnie: Ich granica przebiegała pomiędzy rzekami Wisłą i Niemnem, które wpływają do Morza Bałtyckiego. W czasach historycznych krainę tę zamieszkiwali Prusowie bałtyjscy. Nazwy pruskich krain pochodziły od nazw zamieszkujących je plemion, było ich 12. W czasach średniowiecznych Prusowie stawiali opór polskiej chrystianizacji, tak iż książę Konrad Mazowiecki wezwał w 1225 r. rycerzy Zakonu Niemieckiego (Krzyżaków) przeciwko pogańskim Prusom. Zaś zdobyte w latach 1226-1234 tereny zostają przekazane przez cesarza i papieża zakonowi krzyżackiemu, ponadto na te tereny sprowadzono niemieckich osadników, a zakon zakłada wsie i miasta. Na skutek dżumy liczba ludności znacznie spadła. Ponowne zasiedlenie nastąpiło w XVIII w., kiedy sprowadzono uchodźców religijnych – protestantów z Salzburga, Szwajcarii i Francji. W 1410 r. armia zakonu krzyżackiego zostaje pokonana przez wojska polsko-litewskie pod Grunwaldem. Po II Pokoju Toruńskim 19 października 1466 r. zakon traci krainy później nazwane Prusami Zachodnimi i Warmię.
Czytaj dalej »
Wysłane 18 kwietnia 2025 przez: Jan Kliber
Towarzystwo Historyczne „HEREDITAS” w Republice Czeskiej – partner Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego w Rzeczpospolitej Polskiej, zorganizowało konferencję „Początki cudu cieszyńskiego w Zielone Święta 1905 r.”„, która odbyła się 5 kwietnia 2025 r. w Ligotce Kameralnej (Czechy). Udział w niej wzięli członkowie oddziałów PTEw z Cieszyna i Jaworza oraz siostry diakonise z siostrą przełożoną Ewą Cieślar z Dzięgielowa, którym towarzyszyła pastorowa Helena Gajdacz, obecni byli także pastorostwo Londzinowie ze Starego Bielska (wcześniej w Dzięgielowie).
Konferencja była poświęcona misji i służbie diakonijnej na Śląsku Cieszyńskim po obu stronach rzeki Olzy oraz na Słowacji i w Niemczech. Na Śląsku Cieszyńskim i na Słowacji był to początek ruchu przebudzeniowego i społecznościowego, który miał wielkie znaczenie dla Kościołów ewangelickich w tych krajach. Czytaj dalej »
Wysłane 05 kwietnia 2025 przez: redakcja  Ks. bp Adrian Korczago  Ks. Marcin Brzóska
W niedzielę, 30 marca 2025 r., cieszyński oddział Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego obchodził 40-lecie swojego istnienia i działalności.
Uroczystości rocznicowe rozpoczęło nabożeństwo w kościele Jezusowym, w czasie którego kazanie wygłosił ks. bp prof. Adrian Korczago. W czasie nabożeństwa dziękowano Bogu za 40-lat działalności oraz wspomniano zmarłych członków oddziału, w szczególności dwóch poprzednich prezesów: śp. Władysława Kaletę i śp. Władysława Sosnę.
Po nabożeństwie odbyło się spotkanie w sali parafialnej, które prowadził proboszcz ks. Marcin Brzóska. Podczas tego spotkania swoje gratulacje i życzenia przekazali jubilatowi biskup Diecezji Cieszyńskiej ks. bp Adrian Korczago, burmistrz Cieszyna Gabriela Staszkiewicz, prezes Zarządu Głównego PTEw – dr Michał Jadwiszczok oraz goście reprezentujący oddziały PTEw w Jaworzu, Ustroniu i Bielsku-Białej. Pozdrowienia od partnerskiego Stowarzyszenia Hereditas na Zaolziu przekazał jego przewodniczący Adam Cieślar.
Czytaj dalej »
Wysłane 05 kwietnia 2025 przez: Aneta Sokół  Ks. Konrad Indeka - prelegent
18 marca 2025 r. w sali parafialnej Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Katowicach odbyło się kolejne spotkanie katowickiego Oddziału PTEw. Prelegentem był ks. Konrad Indeka, wikariusz miejscowej parafii, który przedstawił temat „Śpiewniki ewangelickie używane na terenie Górnego Śląska”. Spotkanie tradycyjnie otworzyła prezes Oddziału prof. Grażyna Szewczyk wprowadzając uczestników w tematykę prelekcji.
 Ks. Indeka zaprezentował słuchaczom, jakimi śpiewnikami posługiwali się ewangelicy na Górnym Śląsku od momentu pojawienia się tego wyznania na tych terenach po bardziej współczesne górnośląskie śpiewniki drukowane dla niemieckich jak i polskich wiernych. Na początku prelegent przypomniał, jaką rolę odgrywało pieśniarstwo w duchowości ewangelickiej, w tym jaką wagę nadał muzyce sam Marcin Luter. Przypomniane zostało, że śpiew według Reformatora był formą głoszenia Ewangelii, w tym stał się ważną częścią ewangelickiego nabożeństwa, dlatego też nadawano duże znaczenie wspólnym śpiewom i wspomagającym go kancjonałom. W dalszej kolejności zaprezentowany został przegląd śpiewników używanych w ciągu kilku wieków przez luteran na Górnym Śląsku. Były to zarówno śpiewniki niemieckojęzyczne jak i polskojęzyczne, od XVI-wiecznych, poprzez charakterystyczne kancjonały brzeskie, po coraz obszerniejsze śpiewniki XIX- raz XX-wieczne, których celem było ujednolicenie tradycji śpiewu kościelnego dla wiernych na tym terenie.
Czytaj dalej »
Wysłane 16 marca 2025 przez: Jan Kliber  Prof. Wacław Gojniczek - prelegent odbyło się kolejne spotkanie Oddziału PTEw w Jaworzu. Tematem spotkania była rocznica urodzin książąt cieszyńskich „Książęta Cieszyńscy: Wacław III Adam w 500-lecie urodzin i jego syn Adam Wacław w 450-lecie urodzin”. Temat przedstawił w bardzo interesujący i przystępny sposób prof. Wacław Gojniczek z Cieszyna.
 Zamek książęcy w Cieszynie Swoją barwną prelekcję prelegent rozpoczął od omówienia Reformacji na Śląsku w najszerszym pojęciu obszaru Śląska.
Następnie został przedstawiony opiekun małoletniego księcia Wacława III Adama, Johann Perstein – morawski i czeski szlachcic ur. 14.11.1487 r. w Morawskim Krumlovie. W latach 1525 i 1528 zobowiązał się przed księciem cieszyńskim Kazimierzem II otoczyć opieką Wacława III Adama, który w 1540 r. poślubił jego córkę Marię. Jan w tym czasie praktycznie zarządzał księstwem cieszyńskim, przebywał na Morawach i wraz z matką Wacława III Adama – Anną z Hohenzolernów współrządził do 1539 r. Czas rządów Persteina jako regenta, jest udokumentowany w postaci wystawionych i zachowanych do dziś dokumentów. Wielki wpływ na wybór wyznania ewangelickiego przez księcia Wacława III Adama, który żył w latach 1524-1579 miał właśnie on – Jan Perstein, który wspierał luteranizm. Według dokumentów w 1551 r. książę Wacław III Adam był już luteraninem.
Czytaj dalej »
Wysłane 28 lutego 2025 przez: J.Szturc  Józef Król - prelegent odbyło się kolejne spotkanie katowickiego Oddziału PTEw, które miało miejsce na parafii ewangelickiej w Katowicach. Gościem spotkania był Józef Król z parafii ewangelickiej w Jaworzu, który przedstawił wykład zatytułowany „Reformacja a rozwój nauk na przykładzie kartografii”. Prelegenta zaprezentowała dr Aneta Sokół – Józef Król jest aktywnym członkiem swojej parafii, pełnił również wiele funkcji na polu kościelnym, m.in. w synodzie diecezjalnym diecezji cieszyńskiej oraz jako członek Synodu Kościoła. Jest on również uznanym działaczem PTEw, w tym współzałożycielem Oddziału w Jaworzu, a także wieloletnim prezesem Zarządu Głównego PTEw – od 2002 r. do 2024.
Józef Król przybliżył słuchaczom początki XVI-wiecznej kartografii z protestanckiego punktu widzenia, przedstawiając pierwszych twórców map Polski oraz Śląska. Na początku prelegent przypomniał, że Reformacja obok rozwoju języków narodowych wywarła także znaczący wpływ na rozwój nauki, w tym na wiele kształtujących się dopiero dziedzin naukowych. Podkreślona została rola Filipa Melanchtona, przyjaciela Lutra, który był m.in. znawcą historii czy matematyki, zabiegał także o rozwój nauki równolegle do rozprzestrzeniania się idei Reformacji. Melanchton zyskał dzięki temu przydomek Nauczyciela Niemiec.
Czytaj dalej »
Wysłane 05 lutego 2025 przez: Aneta Sokół  Dr Maciej Kijowski - prelegent 17 stycznia 2025 r. odbyło się pierwsze w tym roku spotkanie katowickiego Oddziału PTEw, tradycyjnie w sali parafialnej parafii ewangelickiej w Katowicach. Gościem był dr Maciej Kijowski, który przedstawił wykład „Protestantyzm na Rzeszowszczyźnie (XVI-XXI w.). Nie(d)oceniona wartość”. Przedstawiając wykładowcę prof. Grażyna Szewczyk podkreśliła, że jest on doktorem nauk prawnych, rzeszowianinem, absolwentem Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie, obecnie nauczycielem akademickim Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach. Dr Kijowski zajmuje się prawem funeralnym oraz morskim prawem publicznym, poza tym w kręgu jego zainteresowań znajdują się dzieje protestantyzmu, czego owocem jest przygotowany wykład.
 Dr Kijowski zaprezentował słuchaczom, jak kształtowały się dzieje protestantyzmu, w tym różnych jego odłamów, na Rzeszowszczyźnie od XVI-wiecznego pojawienia się zwolenników Reformacji po współczesną mozaikę Kościołów na tych terenach. Omawiając konfesje obecne na przestrzeni stuleci, dr Kijowski pokazał także ciągłość protestantyzmu w tej części Polski, co okazało się częściowo zaskoczeniem i odkryciem dla słuchaczy. Jak zostało podkreślone, w czasach Reformacji Rzeszowszczyzna stała się prawdziwym tyglem wyznaniowym, pojawili się tutaj luteranie, kalwiniści (m.in. Gorlice, Rymanowa, Nowotaniec), a także liczne, choć przeważnie krótko działające ośrodki ariańskie. Burzliwe czasy XVI-wieczne przedstawione zostały pośród barwnych szczegółów i ciekawostek, dotyczących m.in. przejmowania kościołów przez protestantów (np. kościoła św. Wawrzyńca w Romanowej) i zaprowadzania nowych zwyczajów. Niektóre spośród zborów kalwińskich funkcjonowały do XVIII w.
Czytaj dalej »
|
