|
|
Wysłane 27 października 2025 przez: Aneta Sokół  Dr hab. Jan Szturc - prelegent odbyło się jesienne spotkanie katowickiego Oddziału PTEw, które tradycyjnie odbyło się w sali parafialnej parafii ewangelickiej w Katowicach. Gościem spotkania był dr hab. Jan Szturc, hydrolog i meteorolog, profesor IMGW-PIB, a jednocześnie znany działacz luterański, członek zarządu głównego PTEw, także współzałożyciel i były prezes katowickiego Oddziału PTEw, autor wielu publikacji z zakresu dziejów protestantyzmu na Śląsku.
Spotkanie prowadziła prezes Oddziału, a prelekcja przedstawiona przez prof. Szturca dotyczyła działalności Towarzystwa Polaków Ewangelików, które powstało na Górnym Śląsku w czasach międzywojennych („Z dziejów Towarzystwa Polaków Ewangelików na Polskim Górnym Śląsku 1923-1939”). W wielowątkowym, ciekawym wykładzie wzbogaconym prezentacją multimedialną prelegent przybliżył, jak doszło do powstania Towarzystwa, jak wyglądała jego aktywność, jaką rolę spełniało Towarzystwo na tle ówczesnej sytuacji w Kościele ewangelickim na terenach górnośląskich.
Na początku prof. Szturc zwrócił uwagę na skomplikowaną sytuację ewangelików w przedwojennym województwie śląskim; przypominając, że po 1918 r. ukonstytuował się Ewangelicki Kościół Unijny na Polskim Górnym Śląsku (wcześniej był częścią Kościoła Unii Staropruskiej w państwie pruskim), który obejmował w większości niemieckich wiernych, w którym służbę sprawowali również niemieccy duchowni. Kościół unijny na mocy Konwencji Górnośląskiej cieszył się znaczną autonomią i samodzielnością w swojej działalności. Na tym tle przedstawione zostało, jak rodziły się konflikty narodowościowe w ewangelickich parafiach unijnych, gdzie zaczęli przenikać ewangelicy Polacy, przybywający ze Śląska Cieszyńskiego oraz z Zaolzia, popierani przez władze polskie, w tym przez wojewodę śląskiego Michała Grażyńskiego. Wydarzenia te doprowadziły do powstania w 1924 r. Towarzystwa Polaków Ewangelików.
Czytaj dalej »
Wysłane 18 października 2025 przez: Jan Kliber
Spotkanie październikowe Oddziału PTEw w Jaworzu było wyjątkowe, bowiem nieczęsto zdarza się promocja książki autorstwa członków miejscowego Oddziału. 13 października 2025 r. w sali Domu Gminnego „Pod Harendą” przy Urzędzie Gminy w Jaworzu odbyło się spotkanie promocyjne książki „Historia Szkolnictwa w Jaworzu” autorstwa Leopolda Kłody i Ryszarda Stanclika z Oddziału PTEw w Jaworzu.
Pewne przekazy sięgają pierwocin szkolnictwa w Jaworzu do czasów Reformacji w latach 1550-1650. W czasach kontrreformacji nauczanie w Jaworzu prawdopodobnie zaniknęło, gdyż jak podaje wizytator biskupi w 1688 r., jeszcze w tym czasie w Jaworzu mieszkał tylko jeden katolik, a reszta mieszkańców pomimo kontrreformacji było ewangelikami, ale majątek kościelny powrócił do Kościoła rzymskokatolickiego. Działalność ewangelików była zabroniona, odbywały się tylko nabożeństwa w leśnych kościołach oraz w domach prywatnych właścicieli Jaworza dla ich dzieci i ludzi związanych z pańskim dworem. Wreszcie po Patencie Tolerancyjnym cesarza Józefa II z 13.10.1781 r. i zezwoleniu władz państwowych z 17.01.1782 została zalegalizowana działalność ewangelicka z możliwością wybudowania domu modlitwy, plebanii, szkoły oraz powołania utrzymywanych przez zbór jaworzański pastora i nauczyciela.
Czytaj dalej »
Wysłane 29 września 2025 przez: Jan Kliber  Ks. bp dr Adrian Korczago - prelegent 8 września 2025 r. w sali domu parafialnego Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Jaworzu odbyło się spotkanie Oddziału PTEw w Jaworzu. Z tematem spotkania „Kościół otwarty” przybył do nas ks. dr Adrian Korczago – biskup Diecezji Cieszyńskiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego.
Prelegent wygłosił ciekawą prelekcję wybierając temat nam najbliższy: otwartość w Kościele lokalnym. Poruszył kilka związanych z tym zagadnień: ● Kościół otwarty – deficyt Kościoła luterańskiego, ● otwartość duchowa, ● bycie otwartym na ludzi, ● czy poznaliśmy ludzi otwartych, ● czy jako luteranie jesteśmy otwarci (napięcia i konflikty)?, ● otwartość na potrzeby młodych ludzi, ● otwartość w rodzinie, ● otwartość na obcość, ● inny sposób myślenia niż nasz europejski, ● otwartość na pewne zmiany w Kościele, ● otwartość człowieka sędziwego, zaś u młodego człowieka szczelne zamknięcie, ● otwarcie na dowolność praktyk religijnych, ● różne meandry otwartości, ● akcyjna otwartość, np. pomoc Ukraińcom.
Czytaj dalej »
Wysłane 21 września 2025 przez: redakcja
Piąta edycja Grudziądzkiego Festiwalu Muzycznego u św. Jana o nazwie „Świętość, święci i świątki” obfitowała w różnorodne koncerty i wydarzenia. Motywem przewodnim, zgodnie z tytułem, były różne aspekty sacrum. Cztery koncerty, jedna gawęda o sztuce ludowej oraz spacer szlakiem przedstawień świętych po starym, krzyżackim mieście, ukazały nie do końca odkryte i znane tajemnice Grudziądza.
Festiwal rozpoczął się w piątek 5 września od koncertu Kingi Czarnuch „Bóg jest zawsze przy mnie – pieśń, która zrosła skrzydło”. Było to spotkanie z wielką wrażliwością artystki, która swoim barwnym, pełnym liryzmu i subtelnych odcieni głosem prowadziła słuchaczy przez modlitwę wiary i uwielbienia. Dopełnieniem wieczoru, a równocześnie kontynuacją drogi skupienia i kontemplacji, był koncert „Anticipation”, niezwykle ciekawego duetu, który tworzą Arkadiusz Krawiel grający na cymbałach wileńskich oraz Marcin Stefaniak – saksofonista, w tym duecie posługujący się brzmieniem saksofonu sopranowego. Był to koncert pełen zdumiewających kolorów i kontrastów brzmień wynikających z nieoczywistego zestawienia instrumentów, ale i też z podróży, pełnej przestrzeni i światła, przez autorskie kompozycje i standardy jazzowe.
Czytaj dalej »
Wysłane 07 września 2025 przez: Jan Kliber  Ks. Zdzisław Sztwiertnia- prelegent
Poniżej publikujemy drugą część relacji ze spotkania jaworzańskiego oddziału PTEw, które odbyło się 11 sierpnia b.r. Poznaliśmy życie i dzieło dwóch nieprzeciętnych kobiet z Dolnego Śląska, których sylwetki przybliżył ks. Zdzisław Sztwiertnia z Wisły. W drugiej części naszej relacji przedstawiamy królewnę Mariannę Orańską.
Cz. II
 Królewna Marianna Orańska (1846) 9 maja 1810 r. w Berlinie urodziła się Wilhelmina-Frederica-Louisa-Charlotte-Marianne, królewna holenderska z dynastii Oranjen von Nassau (popularnie zwana Orańską) – córka króla niderlandzkiego Wilhelma i Wilhelminy-Frederike-Luizy, królewny pruskiej z Hohenzollernów. Jej rodzice przebywali na wygnaniu za sprawą Napoleona. Jej pierwszą miłością był książę szwedzki Gustaw Waza, z którym była zaręczona już w 1828 r. Jednak z obawy przed utratą tronu króla szwedzkiego Karola XIV Jana i wielu zabiegom dyplomatycznym, ślub się nie odbył. Następnie w 1830 r. wyszła za mąż za swego kuzyna – najmłodszego syna króla Prus Fryderyka Wilhelma III, i z tego małżeństwa urodziło się 5 dzieci. Małżeństwo było nieudane, mąż zdradzał Mariannę. Życie na dworze pruskim bardzo rozczarowało Mariannę. Nie odpowiadała jej sztywna dworska etykieta, a sprzeciwiając się jej, narażała się na nieprzychylność otoczenia. Dlatego w 1845 r. Marianna opuściła męża i osiadła w Voorburgu k. Hagi. 28 marca 1849 r. małżonkowie się rozwiedli.
Czytaj dalej »
Wysłane 23 sierpnia 2025 przez: Jan Kliber  Ks. Zdzisław Sztwiertnia - prelegent na comiesięcznym spotkaniu jaworzańskiego oddziału PTEw, poznaliśmy życie dzieło dwóch nieprzeciętnych kobiet z Dolnego Śląska. Tytuł spotkania ostatecznie brzmiał: „Dwie kobiety niezależne z Dolnego Śląska: hrabina Friederike-Karoline von Reden z Bukowca i królewna Marianna Orańska z Kamienia Ząbkowickiego oraz Białej Wody k. Jeseniku”. Temat przybliżył ks. Zdzisław Sztwiertnia z Wisły. Ukazało się wiele publikacji na ten temat, m.in. książki poświęcone tym postaciom oraz na strony internetowe. Poniżej wybrano tylko niektóre wątki z życia pierwszej z tych kobiet, hrabiny Friederike-Karoline von Reden.
 Friederike von Reden Friederike-Karoline Riedesel urodziła się 12 maja 1774 r. w Wolfenbüttel. Była córką Friedricha-Adolfa-Richarda Riedesel – Pana na Eisenbach, oficera heskiej armii najemnej i Friederiki-Charlotte-Louise Riedesel – pani na Eisenbach z domu Massow. W swoim życiu uczyniła wiele dla społeczności, w której przyszło jej żyć. Już w wieku dziecięcym poznała swego przyszłego męża. Ojciec Friederiki służył w tym czasie w armii angielskiej, skąd wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie brał udział w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych. W 1776 r. matka wraz z dziećmi wyjechała za mężem do Ameryki, skąd powróciła po 6 latach.
Czytaj dalej »
Wysłane 12 lipca 2025 przez: Jan Kliber  Ks. Karol Fryderyk Kotschy (1789-1856) na comiesięcznym spotkaniu jaworzańskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego mieliśmy okazję usłyszeć, jak wyglądało i rozwijało się sadownictwo na Śląsku Cieszyńskim przed 200 laty. Temat ten przygotował Józef Król – wiceprezes Zarządu Głównego i zarazem Oddziału PTEw w Jaworzu.
 Józef Król - prelegent Pojęcie ogrodów kwiatowych, owocowych i roślin ozdobnych znane jest od starożytności, wszak na pierwszych kartach Biblii czytamy o rajskim ogrodzie Eden, gdzie rosło drzewo owocowe „dobrego i złego” zakazane dla ludzi, z którego mimo zakazu Ewa zerwała jabłko i dała do zjedzenia Adamowi. Znane są ozdobne tzw. Ogrody Semiramidy w Babilonie – nowe odkrycia twierdzą, że znajdowały się w Niniwie. Przez wieki ludzie nauczyli się sadzić drzewa owocowe wokół własnych siedzib.
Dwa wieki temu w wiosce Ustroń na Śląsku Cieszyńskim rozpoczęła się nowoczesna gospodarka sadownicza, którą promował ustroński pastor, ks. Karol Fryderyk Kotschy. Był on człowiekiem o wielu zainteresowaniach – teologiem, pomologiem/botanikiem, zasłużył się w dziedzinie sadownictwa – jednej z wielu dziedzin ogrodnictwa. Był także propagatorem nowoczesnego rolnictwa, warzywnictwa i kwiaciarstwa, badał roślinność alpejską rosnącą w Beskidach na Śląsku, miał umiejętności medyczne, nieraz zamiast lekarza, o którego było trudno, leczył ludzi. Ponadto był pisarzem, poetą i publicystą, który swą twórczość publikował w „Tygodniku Polskim”, „Tygodniku Cieszyńskim” i „Nowinach dla Ludu Wiejskiego”. Teksty z zakresu botaniki publikował w niemieckich czasopismach naukowych. Tłumaczył także dzieła z języków czeskiego i niemieckiego.
Czytaj dalej »
Wysłane 03 lipca 2025 przez: Leopold Kłoda
Jaworzański Oddział Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego zorganizował wycieczkę do Górnych Łużyc, by przybliżyć uczestnikom dokonania braci morawskich z Herrnhut i dzieje Kościoła luterańskiego w Görlitz i Lubaniu. W wycieczce wzięło udział 49 osób: 7 z parafii w Orzeszu, 4 z Oddziału PTEw w Katowicach, a pozostali z parafii ewangelickiej w Jaworzu.
 Kościół braci morawskich w Herrnhut W pierwszym dniu naszym przewodnikiem był Arkadiusz Felkle z Wrocławia – specjalizujący się w Saksonii i terenach południowo-zachodniej Polski. Osadę, a później miasteczko Herrnhut budowali bracia morawscy od 1722 r., korzystając z gościny hrabiego Mikołaja Ludwika Zinzendorfa, który przyjął ich na swojej ziemi po prześladowaniach jakich doznawali od władz habsburskich na terenie Moraw w okolicach Suchdolu. Bracia morawscy założyli osadę-miasto Herrnhut (dziś około 8 tys. mieszkańców) od podstaw, budując domy, kościół, szkołę, drogi i cmentarz. Nabożeństwa odbywają się w duchu pietystycznym. Bracia prowadzą działalność religijną, misyjną, ekumeniczną i wydawniczą (słynne Losungen z hasłami biblijnymi i rozmyślaniami na każdy dzień, tłumaczone na wiele języków całego świata). Ponieważ Herrnhut wpisywane jest na listę światowego dziedzictwa UNESKO i w mieście trwa rewitalizacja budynków, mimo trudności udało się nam zobaczyć słynną salę modlitw w kościele.
Czytaj dalej »
Wysłane 01 lipca 2025 przez: redakcja
Wysłane 19 czerwca 2025 przez: redakcja
Wysłane 12 czerwca 2025 przez: J.Szturc  Ks. Jan Badura  Prof. Katarzyna Meller
W sobotę 7 czerwca 2025 r. na plebanii Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Ustroniu na Śląsku Cieszyńskim odbyło się doroczne Walne Zebranie Delegatów PTEw. W tym roku miało ono charakter sprawozdawczy.
Zebranie było połączone z krótkim Zjazdem PTEw, w ramach którego odbyło się mała sesja popularnonaukowa poświęcona przypadającej w tym roku 400. rocznicy śmierci ks. Samuela Dambrowskiego (1577-1625), autora od kilka wieków niezwykle popularnej wśród polskich ewangelików, zwłaszcza na Śląsku Cieszyńskim, postylli „Kazania albo wykłady porządne Świętych Ewangelii Niedzielnych przez cały rok”.
Referaty podczas sesji wygłosili:
- prof. Katarzyna Meller, Postać Samuela Dambrowskiego i modlitewnik „Lekarstwo duszne”,
- ks. Jan Badura, Postylla chrześcijańska Samuela Dambrowskiego.
 W muzeum parafialnym w Ustroniu  Obrady Walnego Zebrania Delegatów PTEw Następnie odbyły się obrady delegatów poszczególnych oddziałów Towarzystwa. Przyjęto sprawozdania z działalności Zarządu Głównego i całego stowarzyszenia oraz finansowe. Wszystkie sprawozdania zostały zaakceptowane przez delegatów i Zarządowi udzielono absolutorium.
Omówiono sytuację w poszczególnych oddziałach, zwracając uwagę na pewne trudności pojawiające się w pracy niektórych z nich. W ostatnim roku największą aktywnością wyróżniały się oddziały PTEw w Cieszynie, Jaworzu, Katowicach, Łodzi oraz Ustroniu.
Walne Zebranie zostało zakończone następnego dnia, czyli w niedzielę, udziałem delegatów w porannym nabożeństwie.
Zdjęcia: Łukasz Sitek
Wysłane 11 czerwca 2025 przez: Zbigniew Gruszka
|
