Polskie Towarzystwo Ewangelickie

20 maja 2025 r. odbyło się spotkanie katowickiego Oddziału PTEw w sali parafialnej przy ulicy Warszawskiej w Katowicach, podczas którego prof. Grażyna Szewczyk i dr Aneta Sokół zaprezentowały relację z wycieczki zorganizowanej przez katowicką parafię na tereny Śląska Opolskiego („Ewangelickim szlakiem po ziemi Śląska Opolskiego”). Wycieczka odbyła się 10-11 maja. Uczestniczyli w niej członkowie katowickiego chóru parafialnego „Largo Cantabile” oraz inni parafianie. Wyjazd na Opolszczyznę połączony był z uczestnictwem w Zjeździe Chórów Diecezji Katowickiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP, który w tym roku odbył się 11 maja w kościele św. Mikołaja w Byczynie. Organizacyjnie wycieczce przewodził katowicki proboszcz, ks. biskup Marian Niemiec.

Prelegentki w swoim wystąpieniu przedstawiły wrażenia z tego wyjazdu, ukazując słuchaczom zarówno miejsca, które katowiccy parafianie zwiedzili, jak też relację z niezwykłego wydarzenia, jakim była prezentacja w byczyńskim kościele ewangelickich chórów. W pierwszej części prof. Grażyna B. Szewczyk zaprezentowała chóry, które wystąpiły w Byczynie oraz ich repertuar. W przeglądzie wzięły udział m.in. chóry z Katowic, Pszczyny, Mysłowic, Mikołowa, Tychów i Krakowa. Profesor przypomniała historię poszczególnych chórów, z których, do najstarszych należą chóry mikołowski, chorzowski i katowicki. Nie zabrakło również podsumowań dotyczących repertuaru – każdy chór zaprezentował po dwa utwory, wśród których były nie tylko znane pieśni ewangelickie, ale także wykonania anglojęzyczne, niekoniecznie stricte religijne, w tym m.in. do słów Agnieszki Osieckiej. Prezentacja chórów parafialnych w zabytkowym byczyńskim kościele dała możliwość spotkania z muzyką ewangelicką oraz kulturą muzyczną diecezji katowickiej.

Czytaj dalej »

15 kwietnia 2025 r. odbyło się kolejne spotkanie katowickiego Oddziału PTEw. Gościem tego spotkania była Bożena Polak, która przedstawiła swoje wspomnienia z wycieczki do Grecji. Motywem przewodnim odbytej podróży była działalność Apostoła Pawła. Prelegentkę zaprezentowała zebranym prezes Oddziału prof. Grażyna Szewczyk przypominając, że Bożena Polak jest związana z katowicką parafią, jest członkiem Synodu Kościoła jak też członkiem Konsystorza Kościoła, jest ponadto założycielką Fundacji „Jesteśmy dla Was” prowadzącej działalność na rzecz dzieci i osób starszych.

W niezwykle ciekawej, ilustrowanej fotografiami prelekcji, Bożena Polak podzieliła się z uczestnikami swoimi wrażeniami z wycieczki do Grecji, zorganizowanej przez parafię ewangelicką w Gliwicach pod przewodnictwem tamtejszego proboszcza, ks. Andrzeja Wójcika. Uczestnicy wycieczki odwiedzili miejsca związane z działalnością i życiem Apostoła Pawła, co było dla nich nie tylko wyzwaniem turystycznym, ale również źródłem religijnych przeżyć i doznań. Dzięki barwnej i bezpośredniej relacji wzbogaconej licznymi zdjęciami i szczegółami, słuchacze spotkania na katowickiej plebani mogli pośrednio „zobaczyć” te miejsca i poznać w ten sposób ślady, które przetrwały po św. Pawle do naszych czasów. Wśród pokazanych na zdjęciach miejsc były Ateny, Saloniki (Tesaloniki) czy Korynt.

Czytaj dalej »

18 marca 2025 r. w sali parafialnej Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Katowicach odbyło się kolejne spotkanie katowickiego Oddziału PTEw. Prelegentem był ks. Konrad Indeka, wikariusz miejscowej parafii, który przedstawił temat „Śpiewniki ewangelickie używane na terenie Górnego Śląska”. Spotkanie tradycyjnie otworzyła prezes Oddziału prof. Grażyna Szewczyk wprowadzając uczestników w tematykę prelekcji.

Ks. Indeka zaprezentował słuchaczom, jakimi śpiewnikami posługiwali się ewangelicy na Górnym Śląsku od momentu pojawienia się tego wyznania na tych terenach po bardziej współczesne górnośląskie śpiewniki drukowane dla niemieckich jak i polskich wiernych. Na początku prelegent przypomniał, jaką rolę odgrywało pieśniarstwo w duchowości ewangelickiej, w tym jaką wagę nadał muzyce sam Marcin Luter. Przypomniane zostało, że śpiew według Reformatora był formą głoszenia Ewangelii, w tym stał się ważną częścią ewangelickiego nabożeństwa, dlatego też nadawano duże znaczenie wspólnym śpiewom i wspomagającym go kancjonałom. W dalszej kolejności zaprezentowany został przegląd śpiewników używanych w ciągu kilku wieków przez luteran na Górnym Śląsku. Były to zarówno śpiewniki niemieckojęzyczne jak i polskojęzyczne, od XVI-wiecznych, poprzez charakterystyczne kancjonały brzeskie, po coraz obszerniejsze śpiewniki XIX- raz XX-wieczne, których celem było ujednolicenie tradycji śpiewu kościelnego dla wiernych na tym terenie.

Czytaj dalej »

18 lutego 2025 r. odbyło się kolejne spotkanie katowickiego Oddziału PTEw, które miało miejsce na parafii ewangelickiej w Katowicach. Gościem spotkania był Józef Król z parafii ewangelickiej w Jaworzu, który przedstawił wykład zatytułowany „Reformacja a rozwój nauk na przykładzie kartografii”. Prelegenta zaprezentowała dr Aneta Sokół – Józef Król jest aktywnym członkiem swojej parafii, pełnił również wiele funkcji na polu kościelnym, m.in. w synodzie diecezjalnym diecezji cieszyńskiej oraz jako członek Synodu Kościoła. Jest on również uznanym działaczem PTEw, w tym współzałożycielem Oddziału w Jaworzu, a także wieloletnim prezesem Zarządu Głównego PTEw – od 2002 r. do 2024.

Józef Król przybliżył słuchaczom początki XVI-wiecznej kartografii z protestanckiego punktu widzenia, przedstawiając pierwszych twórców map Polski oraz Śląska. Na początku prelegent przypomniał, że Reformacja obok rozwoju języków narodowych wywarła także znaczący wpływ na rozwój nauki, w tym na wiele kształtujących się dopiero dziedzin naukowych. Podkreślona została rola Filipa Melanchtona, przyjaciela Lutra, który był m.in. znawcą historii czy matematyki, zabiegał także o rozwój nauki równolegle do rozprzestrzeniania się idei Reformacji. Melanchton zyskał dzięki temu przydomek Nauczyciela Niemiec.

Czytaj dalej »

17 stycznia 2025 r. odbyło się pierwsze w tym roku spotkanie katowickiego Oddziału PTEw, tradycyjnie w sali parafialnej parafii ewangelickiej w Katowicach. Gościem był dr Maciej Kijowski, który przedstawił wykład „Protestantyzm na Rzeszowszczyźnie (XVI-XXI w.). Nie(d)oceniona wartość”. Przedstawiając wykładowcę prof. Grażyna Szewczyk podkreśliła, że jest on doktorem nauk prawnych, rzeszowianinem, absolwentem Uniwersytetu M. Curie-Skłodowskiej w Lublinie, obecnie nauczycielem akademickim Wyższej Szkoły Zarządzania Ochroną Pracy w Katowicach. Dr Kijowski zajmuje się prawem funeralnym oraz morskim prawem publicznym, poza tym w kręgu jego zainteresowań znajdują się dzieje protestantyzmu, czego owocem jest przygotowany wykład.

Dr Kijowski zaprezentował słuchaczom, jak kształtowały się dzieje protestantyzmu, w tym różnych jego odłamów, na Rzeszowszczyźnie od XVI-wiecznego pojawienia się zwolenników Reformacji po współczesną mozaikę Kościołów na tych terenach. Omawiając konfesje obecne na przestrzeni stuleci, dr Kijowski pokazał także ciągłość protestantyzmu w tej części Polski, co okazało się częściowo zaskoczeniem i odkryciem dla słuchaczy. Jak zostało podkreślone, w czasach Reformacji Rzeszowszczyzna stała się prawdziwym tyglem wyznaniowym, pojawili się tutaj luteranie, kalwiniści (m.in. Gorlice, Rymanowa, Nowotaniec), a także liczne, choć przeważnie krótko działające ośrodki ariańskie. Burzliwe czasy XVI-wieczne przedstawione zostały pośród barwnych szczegółów i ciekawostek, dotyczących m.in. przejmowania kościołów przez protestantów (np. kościoła św. Wawrzyńca w Romanowej) i zaprowadzania nowych zwyczajów. Niektóre spośród zborów kalwińskich funkcjonowały do XVIII w.

Czytaj dalej »

19 listopada 2024 r. odbyło się spotkanie katowickiego Oddziału PTEw, którego gościem była dr Wisława Bertman, starszy kustosz w Bibliotece Śląskiej, a jednocześnie badaczka prasy ewangelickiej. Prelegentkę licznie przybyłym uczestnikom przedstawiła prezes Oddziału, prof. Grażyna Szewczyk, zaznaczając, że spotkanie poświęcone zostało polskiemu ewangelickiemu czasopismu ukazującemu się w okresie przedwojennym. Dr Wisława Bertman zaprezentowała wykład „»Ewangelik Górnośląski«. Czasopismo polskich ewangelików na Górnym Śląsku (1932-1939)”. Wykład wzbogacony został prezentacją multimedialną ukazującą również w sposób wizualny przedwojenne czasopismo.

Na początku prelegentka przybliżyła słuchaczom wizerunek Ewangelickiego Kościoła Unijnego na Polskim Górnym Śląsku, który powstał w nowoutworzonym po pierwszej wojnie światowej państwie polskim. Kościół unijny na Śląsku, obejmujący w większości niemieckojęzycznych wiernych, utworzony został w 1922 r. na mocy Konwencji Górnośląskiej, która gwarantowała tej mniejszości samodzielność funkcjonowania w warunkach Rzeczypospolitej. Przedstawiona została także niełatwa sytuacja grupy polskich wiernych w strukturach parafii unijnych, którzy domagali się równouprawnienia pod względem językowym i narodowym w Kościele zdominowanym przez wyznawców niemieckich. W dalszej kolejności Wisława Bertman omówiła, jak doszło do powołania w 1932 r. polskiego czasopisma ewangelickiego w tej części Śląska, jako inicjatywy Towarzystwa Polaków Ewangelików, działającego na rzecz polskości ewangelicyzmu.

Czytaj dalej »