Archiwum

Miedziany sarkofag baronowej Elżbiety Petröczy z Drogomyśla – historia, wymowa ideowa. Jan P. Borowski

Szymon Broda - prelegent

Polskie Towarzystwo Ewangelickie Oddział Ustroń zaprasza na spotkanie: „Miedziany sarkofag baronowej Elżbiety Petröczy z Drogomyśla – historia, wymowa ideowa”. Parafia Ewangelicko-Augsburska w Ustroniu – 21 marca, godzina 16:00.

Naszym gościem będzie Jan Paweł Borowski, historyk z Muzeum Śląska Cieszyńskiego. Wykład poświęcony będzie jedynemu zachowanemu sarkofagowi na terenie dawnego Księstwa Cieszyńskiego. Ten unikatowy zabytek funeralny powstał przed rokiem 1780 i mieścił trumnę z ciałem zmarłej w roku 1771 baronowej Elżbiety Calisch, ostatniej z rodu Petröczy. Ta węgierska szlachcianka osiadła w Księstwie Cieszyńskim w roku 1737, kiedy wraz z mężem Chrystianem Calischem kupiła Drogomyśl. Rodzina Calisch tak na Górnych Węgrzech jak i w Księstwie Cieszyńskim znana była z mocnego zaangażowania w życie religijne. W Drogomyślu syn baronowej, Fryderyk Calisch postawił w roku 1788 na mocy Patentu Tolerancyjnego luterański dom modlitwy, jedyny po cieszyńskim zaopatrzony w wieżę z dzwonami.

Miedziany sarkofag sprowadzony z Ochab w roku 1800 przez Fryderyka do krypty nowo wybudowanej świątyni w Drogomyślu, pozostaje nie tylko świetnym źródłem genealogicznym i heraldycznym, lecz jest przede wszystkim zabytkiem protestanckiej sztuki sepulkralnej w swej warstwie ideowej przedstawiającym pewność zbawienia przez wiarę. Jest także obok kościoła w Drogomyślu oraz pałacu tamże wybudowanego jedynym zachowanym materialnym śladem obecności rodziny Calisch na Śląsku Cieszyńskim.

Serdecznie zapraszamy!

Wielokulturowość luteranizmu na Śląsku Cieszyńskim

Szymon Broda - prelegent

Na spotkaniu Oddziału w Jaworzu Polskiego Tworzystwa Ewangelickiego, 6 marca 2023 r. temat „Wielokulturowość luteranizmu na Śląsku Cieszyńskim” przedstawił Szymon Broda ze Skoczowa, pasjonat historii Śląska Cieszyńskiego.

Związek luteranizmu z kulturą polską, wyborem polskiej opcji narodowościowej, a także politycznej na Śląsku Cieszyńskim, jest fenomenem dobrze znanym specjalistom wielu dyscyplin badawczych, zasadniczo od przełomu XIX i XX wieku. Mówi o tym także narracja od czasów Wiosny Ludów związana z nazwiskami Pawła Stalmacha i dr. Andrzeja Cinciały, stająca się z czasem obowiązującą wersją interpretacji wydarzeń historycznych oraz tożsamości cieszyńskich luteran. Taki stan rzeczy stworzył wręcz konstrukcję stereotypu cieszyńskiego ewangelika – Polaka.

Nową narrację przynosi przemiana ujęć historyczno-kulturowych widzianych w perspektywie historii i kultury Europy, związanych z obecnością innych kultur i narodów budujących dorobek cieszyńskich luteran. Jest to adekwatne wobec specyfiki statusu księstwa cieszyńskiego powiązanego od początku z biskupstwem ołomunieckim, dziejami Korony Czeskiej i imperium Habsburgów, a nawet epizodycznie z Koroną Węgierską. Nie byłoby „luterskiej wiary” na Cieszyńskiem już u zarania, bez wpływu czeskiego magnata Jana z Perstejnu oraz księcia Adama Wacława i jego zapisanego w języku morawskim „Porządku kościelnego i szkolnego” z roku 1568. Już w czasach bezpośrednio poreformacyjnych wizytówką ewangelickiej pieśni liturgicznej na Śląsku Cieszyńskim stał się kancjonał Morawianina z pochodzenia, ks. Jerzego Trzanowskiego zwanego „Słowiańskim Lutrem”. Język kancjonału modelowo ukazuje fenomen cieszyńskiej syntezy.

Czytaj dalej »

Wokół Konkordii Leuenberskiej: Łódź, 29 marca

16 marca 1973 roku niewielka miejscowość Leuenberg koło Bazylei była świadkiem niezwykłego wydarzenia. Zgromadzeni tu przedstawiciele Kościołów luterańskich, reformowanych i ewangelicko-unijnych z całej Europy uchwalili w tym dniu porozumienie doktrynalne, które wkrótce stało się powszechnie znane jako Konkordia leuenberska. Na mocy tego porozumienia Kościoły uznające Konkordię służą sobie wzajemnie wspólnotą Stołu Pańskiego i ambony, co obejmuje także wzajemne uznawanie ordynacji oraz współusługiwanie duchownych.

Na temat Konkordii leuenberskiej rozmawiać będą: ks. bp Semko Koroza (KER), ks. Krzysztof Kłusek (KEM) i ks. Michał Makula (KEA).

Spotkanie odbędzie się 29 marca 2023 r. o godzinie 18.00 w kaplicy Mateusik Parafii Ewangelicko-Augsburskiej św. Mateusza w Łodzi (ul. Piotrkowska 283).

Serdecznie zapraszamy!

Gebethner i Wolff – wydawcy i księgarze: Cieszyn, 16 marca


Oddział Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego w Cieszynie zaprasza wszystkich na spotkanie pt. „Gebethner i Wolff – wydawcy i księgarze”. Prelekcję wygłosi Stanisława Ruczko.

Zebranie odbędzie się w czwartek 16 marca 2023 r. o godz. 15 w sali w budynku Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Cieszynie przy placu Kościelnym 6.

Serdecznie zapraszamy!

Władysława Magiera przedstawi swoją książkę o Zofii Kiedroń: Katowice, 21 marca

Oddział Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego w Katowicach zaprasza na spotkanie z Władysławą Magierą, która przedstawi prelekcję o biografii niezwykłej kobiety Zofii Kiedroniowej z Cieszyna, którą przedstawiła w swojej powieści „Wspomnienia Zofii”.

Spotkanie odbędzie się we wtorek 21 marca 2023 r. o godz. 17, w sali Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Katowicach przy ul. Warszawskiej 18.

Serdecznie zapraszamy!

Zofia Kirkor-Kiedroniowa z domu Grabska (1872-1952) – polska nauczycielka i działaczka społeczna. Z pierwszego małżeństwa z Dymitrem Kirkorem (zmarł w 1900 r.) miała syna dr. Stanisława Kirkora. W 1905 r. poślubiła drugiego męża Józefa Kiedronia, z którym miała synów Władysława i Jana, który zmarł w 1921 r. Razem z nim zamieszkała na stałe w Dąbrowie na Śląsku Cieszyńskim. Od maja 1925 r. mieszkała w Siemianowicach. W 1932 r., po śmierci drugiego męża, ostatecznie wycofała się z życia publicznego. W czasie powstania warszawskiego przebywała w Warszawie. W 1945 r. przeniosła się do Borowa, gdzie zrekonstruowała swoje pamiętniki, które zaginęły w powstaniu.

O powołaniu w teologii i w praktyce: Bielsko, 16 marca

Oddział PTEw w Bielsku zaprasza wszystkich członków i sympatyków na spotkanie z Adamem Bujokiem – magistrem teologii ewangelickiej, który obecnie jest praktykantem diecezjalnym w Diecezji Cieszyńskiej. Prelegent interesuje się teologią praktyczną, w zakresie której napisał pracę dyplomową „Luterański pogrzeb z perspektywy ewangelickiej teologii praktycznej”. Tematem prelekcji będzie „Powołanie w teologii i w praktyce”.

Spotkanie odbędzie się 16 marca 2023 r. (czwartek) o godz. 17 w salce parafialnej Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Bielsku, na plebanii przy pl. M. Lutra 12.

Uwaga: drobne zmiany w programie seminarium „Media ewangelickie czy ewangelicy w mediach?”: Łódź 2023


Z powodów technicznych Komitet Organizacyjny dokonał drobnych zmian w programie seminarium „Media ewangelickie czy ewangelicy w mediach?”. Dotyczą one zmiany miejsca przeprowadzenia drugiej części seminarium oraz drobnych przesunięć czasowych.

Zaktualizowany program można przeczytać na stronie:
https://www.ptew.org.pl/inicjatywy/konferencja-2023/

lub pobrać w pliku PDF:
program seminarium.

Komitet Organizacyjny

O motywach religijnych w szwedzkiej powieści kryminalnej: Sopot, 14 marca


Serdecznie zapraszamy na spotkanie „Zbrodnia w środku zimy. Motywy religijne w szwedzkiej powieści kryminalnej”, które odbędzie się we wtorek 14 marca, o godz. 18.00, na plebanii Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Sopocie, ul Kościuszki 51.

Prelegenci:

  • dr Monika Samsel-Chojnacka – skandynawistka, teatrolog, literaturoznawca, wykładowca w Akademii Ateneum. Dyplom doktora nauk humanistycznych uzyskała na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Trzykrotna stypendystka Instytutu Szwedzkiego. Naukowo zajmuje się badaniem twórczości Ingmara Bergmana oraz skandynawskiej literatury kryminalnej.
  • mgr Rafał Chojnacki – literaturoznawca, wykładowca w Akademii Ateneum, redaktor portalu „Deckare.pl Skandynawskie Kryminały”. Zajmuje się badaniami nad skandynawskim kryminałem, ze szczególnym uwzględnieniem zagadnień związanych z recepcją tego rodzaju literatury.

Szwecja uchodzi za wzorcowy model nowoczesnego kraju, z bardzo zlaicyzowanym społeczeństwem. Od ponad dekady wizytówką kultury popularnej tego regionu są powieści kryminalne. Dość powszechnie uważa się je za literaturę zaangażowaną w sprawy społeczne, piętnującą nieprawidłowości wynikające z wadliwego funkcjonowania systemu państwowego.

Monika Samsel-Chojnacka i Rafał Chojnacki przedstawią obserwacje dotyczące aspektów religijnych, obecnych w szwedzkich powieściach kryminalnych.

Poznany księży piszących kryminały, prześledzimy motywy religijne, pojawiające się na tropach zbrodni i dowiemy się, dlaczego skromna powieść dla dzieci, „Tajemnice kościoła”, nie mogła ukazać się w Polsce.

O wielokulturowości luteranizmu na Śląsku Cieszyńskim: Jaworze, 6 marca


Oddział Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego w Jaworzu koło Bielska-Białej zaprasza wszystkich zainteresowanych na prelekcję pt. „Wielokulturowość luteranizmu na Śląsku Cieszyńskim”, którą wygłosi Szymon Broda ze Skoczowa.

Spotkanie odbędzie się w poniedziałek 6 marca 2023 r. o godz. 18 w sali parafialnej w Jaworzu, pl. Kościelny 26.

Serdecznie zapraszamy!

Najbliższe spotkania PTEw – marzec 2023

Data      Oddział   Prelegent, temat 

2 marca   Cieszyn   Janina Hławiczka, Afryka jakiej nie znasz
6 marca   Jaworze   Szymon Broda, Wielokulturowość  luteranizmu na Śląsku Cieszyńskim
14 marca  Sopot     dr Monika Samsel-Chojnacka i Rafał Chojnacki, Zbrodnia w środku zimy. Motywy 
                      religijne w szwedzkiej powieści kryminalnej
16 marca  Bielsko   Adam Bujok, Powołanie w teologii i w praktyce
16 marca  Cieszyn   Stanisława Ruczko, Gebethner i Wolff – wydawcy i księgarze
20 marca  Warszawa  ks. Halina Radacz opowie o wieloletniej pracy w redakcji ekumenicznej TVP 
21 marca  Katowice  Władysława Magiera, Biografia niezwykłej kobiety Zofii Kiedroniowej z Cieszyna
                      w powieści Władysławy Magiery "Wspomnienia Zofii"
21 marca  Ustroń    Jan P. Borowski, Miedziany sarkofag baronowej Elżbiety Petröczy z Drogomyśla 
                      - historia, wymowa ideowa
29 marca  Łódź      ks. bp Semko Koroza (KER), ks. Krzysztof Kłusek (KEM), ks. Michał Makula (KEA), 
                      Wokół Konkordii Leuenberskiej
30 marca  Cieszyn   Stefan Król, Ryszard Kunicki – polski działacz na Zaolziu

Prelekcja o twórczości Karola i Adama Hławiczków

Prof. Wiesław Cienciała - prelegent


21 lutego 2023 r. tradycyjnie w katowickiej parafii odbyło się spotkanie Oddziału PTEw. W zastępstwie zaproszonej Eweliny Bachul-Cienciały, zaplanowaną prelekcję „Organowy śpiew wiary – muzyczna spuścizna ks. Adama i Karola Hławiczków” wygłosił prof. Wiesław Cienciała.

Przedstawiając prelegenta prezes Oddziału prof. Grażyna Szewczyk zaznaczyła, że podobnie jak bohaterowie, których dotyczy prelekcja, pochodzi on Cieszyna, jest kompozytorem i pedagogiem w Instytucie Muzyki Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie, a w jego dorobku znajdują się kompozycje wykonywane na festiwalach i konkursach muzyki współczesnej, które odbywały się m.in. w Warszawie, Katowicach, jak też za granicą. Prof. Cieniała realizował swoje kompozycje na zamówienie wielu instytucji, m.in. Studia Eksperymentalnego Polskiego Radia czy Filharmonii Śląskiej w Katowicach. Pełnił również m.in. funkcję dziekana Wydziału Artystycznego na swojej uczelni.

Czytaj dalej »

Posiedzenie Zarządu Głównego PTEw (25.02.2023 r.)

W sobotę 25 lutego 2023 r. na plebanii Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Katowicach odbyło się posiedzenie Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego (PTEw).

Głównym tematem obrad Zarządu Głównego były przygotowania do seminarium PTEw „Media ewangelickie czy ewangelicy w mediach?”, które odbędzie się 21-23 kwietnia br. w Łodzi. Ustalano przede wszystkim sprawy organizacyjne i finansowe.

Omawiano także wnioski o przyznanie zasłużonym działaczom PTEw tytułu Honorowego Członka PTEw. Ustalono termin najbliższego Zebrania Delegatów PTEw, które w tym roku będzie zebraniem sprawozdawczo-wyborczym, ponieważ 4-letnia kadencja obecnych władz Towarzystwa dobiega końca, oraz omówiono najważniejsze kwestie organizacyjne. Wstępnie ustalono, że Walne Zebranie odbędzie się 13 maja 2023 r. (w sobotę) w Katowicach.