Nowa książka Jarosława Kłaczkowa, Na emigracji — polska emigracja ewangelicka w XX wieku

Jarosław Kłaczkow, Na emigracji. Losy polskiego wychodźstwa ewangelickiego w XX wieku, Toruń 2013 (ISBN: 978-83-7780-693-7), ss. 369.

Dotychczasowe badania nad dziejami polskiego protestantyzmu dotyczą w głównej mierze spraw krajowych i obejmują przeważnie terytoria, które aktualnie znajdują się w granicach Polski. Większość dotychczasowych prac dotyczy okresu międzywojennego i w zasadzie koncentruje się w swoich ustaleniach na sprawach dotyczących relacji państwa z Kościołami ewangelickimi. Tematy opisujące polski protestantyzm po 1945 r. zaczynają być dopiero podejmowane przez historyków. Dotyczy to także tematów emigracyjnych. Opis środowiska protestanckiego na uchodźstwie nie znalazł do tej pory swojego autora.

Los kierował polskich ewangelików na różne kontynenty. Polskie parafie po 1945 r. powstały w Kanadzie (Toronto), USA (Detroit, Nowy Jork), Australii (Adelajda), Francji (Paryż), RFN (Düsseldorf, Essen). W Sztokholmie w 1975 r. powstało Stowarzyszenie Ewangelików Polaków w Szwecji. Istniało do 1978 r., gdy zostało zastąpione przez powstały Polski Instytut Ewangelicki. Centrum polskiego luteranizmu na emigracji cały czas pozostawała jednak Wielka Brytania. W Londynie do 1995 r. urzędował ks. bp Władysław Fierla – czołowy polski działacz luterański na emigracji. Fierla był także redaktorem „Posła Ewangelickiego” – pisma, które było łącznikiem pomiędzy rozsianymi po całym świecie członkami Polskiego Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego na Obczyźnie. Jego świeckim ramieniem była założona jeszcze w 1943 r. organizacja Zrzeszenie Ewangelików Polaków.

Prezentowana czytelnikom praca jest efektem kwerend przeprowadzonych zarówno w państwowych archiwach polskich (Archiwum Akt Nowych w Warszawie oraz zbiorów Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu), kościelnych (Kościoła Ewangelicko–Augsburskiego i Kościoła Ewangelicko–Reformowanego), jak i zagranicznych, znajdujących się na terenie Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii (Instytut Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku, Muzeum i Instytut im. Władysława Sikorskiego w Londynie) oraz archiwów parafii ewangelickich w Toronto, Birmingham, Londynie i Düseldorfie.

Opracowano na podstawie Wstępu.

Dr hab. Jarosław Kłaczkow

Dr hab. Jarosław Kłaczkow – historyk, pracownik naukowy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, zastępca dyrektora Instytutu Historii i Archiwistyki UMK. Specjalizuje się w najnowszej historii Polski, w szczególności ewangelicyzmu w XX wieku. Autor m.in. monografii: Protestanckie wydawnictwa prasowe na ziemiach polskich w XIX i pierwszej połowie XX wieku (2008), Polski protestantyzm w czasach nazizmu i komunizmu (red., 2009), Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce w latach 1945-1975 (2010), Kościoły luterańskie na ziemiach polskich (XVI-XX w.) (red., 2012).

Informacje i zamówienia na stronie Wydawnictwa Adam Marszałek: http://www.marszalek.com.pl/sklep/produkt/3747/na_emigracji__losy_polski.html