17 maja w bielskim Oddziale PTEw odbyło się spotkanie, podczas którego Teresa Dudek-Bujarek z Muzeum Zamku Sułkowskich w Bielsku wygłosiła prelekcję „Ślady obecności Petera Michala Bohúňa w Bielsku i okolicy”. Wzbogaciła ją wizualizacja ze zdjęciami obrazów, których autorem był Peter Bohúň.
Peter Bochúñ, Portret bielszczanki w czepku, przed 1878
Peter Michal Bohúň był Słowakiem. Urodził się 29 września 1822 r. w Wielicznej na Orawie w rodzinie ewangelickiego duchownego. W 1841 r. wyjechał do Kieżmarku, gdzie studiował prawo i podjął pierwsze malarskie próby. W 1843 r. rozpoczął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Pradze. W 1848 r. uczestniczył w Wiośnie Ludów, organizował wiece i odczyty o charakterze patriotycznym, w wyniku czego musiał zmienić miejsce zamieszkania. Pracował potem jako nauczyciel rysunku w Liptowskim Mikulaszu.
W 1860 r. powrócił do działalności patriotycznej. Z tego powodu był szykanowany, co doprowadziło jesienią 1865 r. do opuszczenia wraz z rodziną Słowacji. Osiedlił się w Galicji, w Lipniku koło Białej, obecnie dzielnicy Bielska-Białej. Zamieszkał najpierw w Dworze Thomkego, a następnie w innym budynku w Lipniku.
Teresa Dudek-Bujarek - prelegentka
Z zachowanych przekazów wynika, że lata nad Białą upłynęły mu spokojnie i chyba szczęśliwie. Zajmował się malowaniem obrazów, rysowaniem, fotografowaniem oraz zdobieniem kurtyn i dekoracji teatralnych. Na brak zamówień nie narzekał: portrety zamawiali u niego m.in. członkowie rodziny Sułkowskich. Obecnie największymi zbiorami dzieł artysty szczycić mogą się galeria jego imienia w Liptowskim Mikulaszu oraz Muzeum w Bielsku-Białej. Prezentowane są tam m.in. jego portrety lokalnych elit finansowych i politycznych.
Do dziś przez wielu uważany jest za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli dwudziestowiecznego słowackiego realizmu, przez niektórych historyków porównany jest nawet do naszego Jana Matejki. Wykonał także obrazy ołtarzowe i ikony rozproszone w kościołach na terenie całej Słowacji i Polski. Artysta jest także autorem wielu rzeźb na Żywiecczyźnie. W Lipniku musiał zapewne powstać obraz św. Floriana (sygnowany przez artystę), który zakupił „dobrodziej” cięcińskiego kościoła. Jego dziełem jest też neogotycka ambona w kościele św. Katarzyny z płaskorzeźbami przedstawiającymi Pana Jezusa jako Dobrego Pasterza oraz czterech ewangelistów ze swymi atrybutami.
Ostatnie 14 lat życia Peter Bohúň spędził w Białej, gdzie zmarł 20 maja 1878 r. na zapalenie płuc. Został pochowany na cmentarzu ewangelickim w Białej. Jako ewangelik związany był z kościołami luterańskimi w Bielsku-Białej.
Tekst i zdjęcia: Ligia Jasiok
Odpowiedz