Pierwsze powakacyjne spotkanie katowickiego Oddziału PTEw, 17 września 2019 r., poświęcono pamięci Stanisława Hadyny – kompozytora, muzykologa, pisarza, a przede wszystkim twórcy Zespołu Pieśni i Tańca „Śląsk”. Obchodzone w 2019 r. 100-lecie jego urodzin upamiętniane jest także przez ewangelików – Stanisław Hadyna pochodził z uchodzącej za ewangelicką Karpętnej (obecnie dzielnicy Trzyńca) na Zaolziu. Na wrześniowym spotkaniu, odbywającym się tradycyjnie na katowickiej parafii, postać Hadyny zaprezentowały wspólnie prof. Grażyna B. Szewczyk i dr Aneta M. Sokół. W ramach dwugłosu prelegentki starały się przybliżyć jego dokonania, drogą życiową, po twórczość literacką wartą także przypomnienia w tym szczególnym rocznicowym czasie.
W prelekcji popartej wizualnym materiałem, pierwsza z prelegentek, dr Aneta M. Sokół, przybliżyła życiorys Stanisława Hadyny zwracając uwagę na ogólną schematyczność książkowych życiorysów w stosunku do wspomnieniowego bogactwa szczegółów i refleksji o człowieku, a tym bardziej dotyczących artysty uprawiającego wiele form aktywności i twórczości artystycznej. Postać prezentowanego bohatera została umiejscowiona na tle tradycji rodzinnych, muzycznych oraz regionalnych. Stanisław Hadyna urodził się 25 września 1919 r. na Zaolziu, był synem Jerzego Hadyny, nauczyciela muzyki z Karpętnej, tradycje muzyczne pielęgnowali także dziadkowie ze strony jego matki Emilii z domu Pilch. Jak się okazało, pomysł powołania zespołu muzycznego, który rozsławiałby wiślańskie pieśni, narodził się we wczesnych latach młodzieńczych przyszłego dyrektora „Śląska”, w zetknięciu z cieszyńską kulturą muzyczną oraz zasłyszanymi melodiami ludowymi z tych terenów. Lata realizacji tego młodzieńczego marzenia poprzedziły jednak kolejne etapy edukacji – od cieszyńskiego gimnazjum, poprzez Instytut Muzyczny im. Paderewskiego w Cieszynie, po studia muzyczne w katowickiej obecnej Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego.
Prezentowane fakty i wydarzenia z życia twórcy, kompozytora i muzyka, zilustrowane zostały fragmentami wspomnień samego bohatera, jak też innych osób, w tym żony Agi Hadynowej. Ze wspomnień wyłoniły się lata wojny (w czasie tym Hadyna m.in. udzielał się w tajnym nauczaniu), jak też niełatwy okres powojenny w jego życiu, po wiele ciekawostek z okresu powoływania zespołu, który mógł powstać przede wszystkim dzięki zaangażowaniu samego Hadyny, ale także przyjaznej postawie ówczesnych ludzi władzy, w tym wsparciu Jerzego Ziętka. Nie zabrakło omówienia dalszych kolej życiowych twórcy odsuniętego w 1968 r. od swego Zespołu, przywróconego do tej funkcji po dwudziestu latach, w 1990 r. Na zakończenie przypomniane zostały oznaki pamięci o Stanisławie Hadynie, czego wyrazem jest także jego ławeczka przed siedzibą Zespołu „Śląsk” w Koszęcinie.
W drugiej części wieczoru prof. Grażyna B. Szewczyk zapoznała słuchaczy z twórczością literacką Hadyny pozostającą nieco w cieniu jego muzycznych osiągnięć i dokonań. Prelegentka wskazała kilka dróg tematycznych tej twórczości, omawiając przykłady prozy reportażowej, prozy o tematyce religijnej czy świadczącej o zainteresowaniu kulturą i duchowością wschodu. Zaprezentowane zostały m.in. fragmenty z tomu „Pod niebem Allacha” powstałe podczas zagranicznych podróży „Śląska” po krajach arabskich, świadczące o przenikliwości spojrzenia ich autora i reporterskim odnotowywaniu przez niego otaczającej rzeczywistości. Reportaże te ukazują specyfikę kultury arabskiej, w tym niuanse kulturowe czy obyczajowe. Przypomniane zostały dramaty Hadyny poświęcone znanym postaciom – Gandhiemu, Martinowi Lutherowi King czy Chopinowi, nagrodzone na prestiżowych międzynarodowych konkursach literackich. Można podkreślić, że było to jednocześnie spotkanie z tekstami Hadyny odczytywanymi i omawianymi przez prelegentkę, wartymi zainteresowania nie tylko z okazji poświęconego mu Roku Hadynowskiego. Prof. Grażyna B. Szewczyk zwróciła uwagę na mało znane pozycje wydawnicze Hadyny będące wyrazem jego przemyśleń religijnych („O czwartym Mędrcu ze Wschodu”) czy tematyki duchowości, metafizyki czy parapsychologii („Przez okna czasu. Jasnowidząca z Wisły”).
Po prelekcjach wywiązała się dyskusja na temat samego Hadyny, a także stworzonego przez niego zespołu. Swoimi wspomnieniami podzielił się obecny na spotkaniu prof. Zygfryd Nowak, który miał okazję osobiście poznać Stanisława Hadynę. O uczczeniu jego pamięci w Kościele ewangelickim, z którego się wywodził, mówił biskup ks. dr Marian Niemiec. Swoimi uwagami na temat „Śląska”, jego popularności i repertuaru, dzielili się także uczestnicy. Spotkanie przypomniało bogactwo dokonań artystycznych Hadyny zachęcając słuchaczy do sięgnięcia po jego teksty literackie o charakterze wspomnieniowym, reportażowym czy religijnym.
Tekst i zdjęcia: Aneta M. Sokół
Odpowiedz