Z lewej prof. Grażyna Szewczyk, z prawej prof. Zbigniew Kadłubek - prelegent
20 marca odbyło się kolejne spotkanie katowickiego Oddziału PTEw, którego gościem był dr hab. Zbigniew Kadłubek, profesor Uniwersytetu Śląskiego, filolog, tłumacz, pisarz, znawca literatury klasycznej, zaangażowany także w promowanie literatury i tematyki śląskiej. Przedstawiając gościa prezes Oddziału prof. Grażyna Szewczyk podkreśliła różnorodność jego zainteresowań naukowych oraz dorobku, który obejmuje prace literaturoznawcze, eseje, książki wydane w języku śląskim (m.in. „Listy z Rzymu”), po nieobcą gościowi tematykę protestancką, w tym dotyczącą Reformacji oraz tradycji ewangelicyzmu na Śląsku.
Profesor przedstawił słuchaczom wykład nawiązujący do minionego Roku Reformacji i szczególnego w tym okresie zainteresowania spuścizną myślową Reformatora. „Wiara jako diagnoza kondycji ludzkiej w myśli Marcina Lutra” – to temat zaprezentowanego wykładu, w którym w sposób erudycyjny, pełen odniesień do tradycji chrześcijańskich, XVI-wiecznego humanizmu oraz drogi, którą przebył sam Luter, prelegent starał się ukazać słuchaczom zagadnienia dotyczące wiary, postrzegane poprzez pryzmat reformacyjnych odkryć oraz odwiecznych ludzkich poszukiwań najwłaściwszej drogi do Boga.
Na wstępie przybliżone zostało tło wystąpień augustiańskiego zakonnika, swoim myśleniem zakorzenionego w epoce Średniowiecza i średniowiecznej religijności, ustępujących jednak pod naporem rodzącego się humanizmu, krytycyzmu wobec Kościoła oraz nowych ruchów religijnych będących wyrazem poszukiwań innego rodzaju pobożności, opartej na bardziej bezpośrednich relacjach z Bogiem, bliższym człowiekowi a coraz mniej surowym Sędzią. Prelegent zwracał uwagę na zetknięcie się Lutra ze wspólnotami propagującymi ten nowy typ pobożności (Bracia Wspólnego Żywota), co nie pozostało bez wpływu na ewolucję jego myślenia i późniejsze odkrycie istoty wiary określającej kondycję człowieka przed Bogiem. Wraz z humanistami doceniał Luter wagę renesansowego ad fontes, w tym powrotu do greki. Jego doskonała znajomość greckiego zaowocowała dokonaniem tłumaczenia Biblii z oryginalnych języków, zarazem przewartościowaniem testamentowych prawd na nowo odczytanych.
W zasadniczej części wykładu prelegent przedstawił Lutrową koncepcję relacji pomiędzy człowiekiem a Bogiem. Podkreślił, że relacje te oparte zostały wyłącznie na indywidualnej wierze, co znalazło odbicie w reformacyjnej zasadzie sola fide (tylko wiara). Zaznaczył, że zanegowanie dotychczasowych tradycji religijnych wymagało od Marcina Lutra wielkiej odwagi, że broniąc swoich poglądów Reformator wykazał się swoistym heroizmem gdy musiał stanąć twarzą w twarz wobec swoich przeciwników na sejmie w Wormacji, a potem kontynuować rozpoczęte dzieło odnowy. Profesor podkreślał, że tym samym Luter wyzwolił odwagę innych, pokazał drogę do budowaniu nowych relacji ze Stwórcą, relacji pozbawionych strachu, śmiałych, z darowaną człowiekowi pewnością zbawienia. Ale Luter odkrył jednocześnie niepodważalną prawdę na temat kondycji człowieka – pozostaje on grzesznym i usprawiedliwionym, z natury podatnym na grzech, ale z góry wybawionym na mocy jednorazowej ofiary Krzyża. To Lutrowa koncepcja simul iustus et peccator pozwoliła na nowe spojrzenie na ludzką niedoskonałość, zbawienie oraz proces odpuszczenia popełnianych przewin. W zakończeniu prof. Kadłubek zwracał uwagę na konsekwencje wynikające z odkrytej diagnozy – pozbawiony lęku, stygmatu winy i obdarzony świadomością swojej grzeszności człowiek mógł zacząć inaczej funkcjonować w świecie – aktywnie, a wiara stała się energią popychającą do tworzenia, do nowych relacji z bliźnimi, do czynienia dobra.
Po wykładzie miała miejsce ożywiona dyskusja. Słuchacze zgłaszali pytania oraz uwagi do przedstawionych zagadnień. Obecny na spotkaniu ks. bp Marian Niemiec podkreślił trafność ujęcia tematu zaprezentowanego przez profesora, przypominając słuchaczom, że wiara Lutra wiązała się także z posłuszeństwem wobec Boga i wobec Jego przykazań, że jej częścią było zaufanie względem Bożego planu zbawienia. Wkład dr hab. Zbigniewa Kadłubka niewątpliwie dostarczył słuchaczom cennych refleksji na temat wiary na nowo odkrytej przez Reformatora, która zmieniła ludzki sposób myślenia, wymagającej także w czasach współczesnych indywidualnej odwagi i zawierzenia obietnicom.
Tekst: Aneta M. Sokół
Odpowiedz