Grzegorz Olek
19 kwietnia 2016 r. w ustrońskim Oddziale PTEw gościł teolog, doktorant Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie Grzegorz Olek, który przedstawił temat: „Wojna żydowska Józefa Flawiusza – tło historyczno-kulturowe dla Ewangelii?”.
Wykład rozpoczął się od krótkiego wprowadzenia w temat i przedstawienia kolejnych zagadnień, które zostaną zaprezentowane. Wykładowi towarzyszyła prezentacja. Pierwszym tematem była kwestia tła historyczno-kulturowego Ewangelii, czyli realiów obcych współczesnemu człowiekowi. Postawiono pytania o to, ilu Herodów znajdujemy na kartach Nowego Testamentu, jakie ugrupowania żydowskie z I w. n.e. są znane, na ile zrozumiałe są koncepcje Królestwa Bożego, kultu i roli Świątyni Jerozolimskiej, władzy rzymskiej.
Następnie postawiono pytanie o to, dlaczego to właśnie Józef Flawiusz, żydowski historyk z I w. n.e., może być pomocny w odtworzeniu tła historyczno-kulturowego Ewangelii. W wykładzie podkreślono jego pochodzenie z rodziny kapłańskiej z Jerozolimy, wybitne uzdolnienia oraz fakt, iż jest jedynym historykiem z tego wieku, którego dzieła zachowały się w całości. Flawiusz brał udział w wojnie żydowskiej (66-73 n.e.), dostał się do rzymskiej niewoli i tam zrobił karierę. Obywatelstwo, imię i majątek nadał mu cesarz Wespazjan, któremu Flawiusz miał przepowiedzieć objęcie tej funkcji. Następnie omówiono krótko dzieła Józefa Flawiusza – „Wojnę żydowską”, „Starożytne dzieje Izraela”, „Przeciw Apianowi” oraz „Autobiografię”. Jako autora wyróżnia go bycie naocznym świadkiem wielu opisywanych wydarzeń wojny żydowskiej, prezentowanie perspektywy judaizmu okresu Drugiej Świątyni oraz bycie współczesnym autorom pism Nowego Testamentu (m.in. Łk, Dz w stosunku do „Wojny żydowskiej”).
Dalsza część wykładu traktowała o pierwszym dziele Flawiusza z lat 75-79, które opowiada o zdobyciu Jerozolimy przez Rzymian i zburzeniu Świątyni Jerozolimskiej w 70 r. n.e. Wydarzenie to miało decydujący wpływ na dzisiejszy rozdział pomiędzy chrześcijaństwem a judaizmem. Wojna żydowska Flawiusza była popularna wśród chrześcijan, ponieważ widziano w niej realizację zapowiedzi Jezusa m.in. z Mt 24,1-2, była wciągającą lekturą i za zniszczenie Jerozolimy i Świątyni zrzucała odpowiedzialność na stronnictwa żydowskie.
Dzięki dziełu Flawiusza można również dostrzec bogactwo judaizmu tamtego okresu – istniały ugrupowania saduceuszy, faryzeuszy, uczonych w Piśmie, zelotów i sykaryjczyków (ówcześni terroryści), esseńczyków i herodiadów. Krótko omówiono te grupy, do których aż do upadku Świątyni Jerozolimskiej i zmian w rozumieniu judaizmu, zaliczano również chrześcijan – Apostoł Paweł w liście do Rzymian mocno akcentuje zgodność wiary chrześcijańskiej z przymierzem Abrahamowym. Wykład zakończyło podkreślenie doniosłości roku 70 n.e. dla wykształcenia się judaizmu rabinicznego i Kościoła, rozumianego jako wielkość odrębna od judaizmu. Wojna z lat 66-73 była jedną z ostatnich, które miały i chciały przywrócić monarchię izraelską. Flawiusz podkreśla w swoim dziele, że winę ponoszą głównie zeloci i sykaryjczycy, a władzy Rzymu należało się poddać.
Wykład zakończył się wspomnieniem frapującego braku wzmianek w tym dziele Flawiusza o chrześcijanach i Jezusie z Nazaretu. Po wykładzie wywiązała się krótka dyskusja na poruszone tematy.
Tekst: Grzegorz Olek, zdjęcia: Michał Pilch
Odpowiedz