Janina Szeruda-Goszyk
„Dietrich Bonhoeffer – świadek wiary w czasach totalitarnych”, to temat czerwcowego spotkania w bielskim Oddziale PTEw, które odbyło się 18 czerwca. W dniu 9 kwietnia br. minęła 70. rocznica śmierci tego wybitnego teologa ewangelickiego, po wykonaniu wyroku za przeciwstawienie się ideologii faszystowskiej.
Spotkanie rozpoczęliśmy pieśnią nr 100 ze śpiewnika kościelnego, gdyż autorem jej tekstu jest Dietrich Bonhoeffer. Napisał ją kilka tygodni przed swoją tragiczną śmiercią. Dowiadujemy się z jej treści, jak mocną wiarę i ufność do Boga musiał mieć Bonhoeffer, by w obliczu śmierci złożyć takie wyznanie: „Przez dobrą moc Twą, Panie, otoczony, Przeżywać mogę każdy dzień i rok. Wiernością Twoją jestem pocieszony, wiem, że mnie wiedzie Twej miłości wzrok. Gdy dobra moc Twa stale mnie ochrania, nie lękam się, co mi przyniesie dzień. Ty jesteś ze mną ciągle od zarania, Ty chronisz mnie, gdy idzie nocy cień” (1. zwrotka). W odśpiewaniu pieśni wspomógł akompaniując na gitarze ks. Krzysztof Cienciała z bielskiej parafii.
Prelegentką spotkania była Janina Szeruda-Goszyk, która przedstawiła szczegółową informację dotyczącą życia Dietricha Bonhoeffera – jego spraw rodzinnych, naukowych, zawodowo- kościelnych, politycznych. Bonhoeffer jest jednym z najwybitniejszych teologów chrześcijańskich XX wieku. Jego myśli inspirowały pokolenia teologów ewangelickich, rzymskokatolickich i prawosławnych. Dla wszystkich chrześcijan stał się on przykładem wierności zasadom Ewangelii.
Ks. Krzysztof Cienciała i Janina Szeruda-Goszyk
Spotkanie było urozmaicone przejrzeniem wielu książek, również ze zdjęciami udostępnionych przez ks. bp. dr. Jana Szarka, który przekazał także wiele dodatkowych ciekawostek z życia teologa. Przeczytano także wiersz Bonhoeffera.
Prelegentka zapoznała nas także z wydarzeniami ujętymi w kalendarium okresu życia Bonhoeffera w latach 1906-1945 – żył tylko 39 lat. Dietrich Bonhoeffer urodził się 4 lutego 1906 we Wrocławiu zwanym wówczas Breslau. Działalność teologa przypadała także na obszary znajdujące się dziś na terenie Polski. W roku 1912 jego rodzina przeprowadziła się do Berlina, gdzie jego życie potoczyło się coraz szybciej, było jednak trudne z uwagi na czasy hitlerowskiego totalitaryzmu, nienawiści, ideologii zła.
Był najzdolniejszym spośród rodzeństwa. Rodzice kształcili go w kierunku muzycznym, ale ostatecznie wybrał teologię. Studia odbywał w Tybindze, następnie w Berlinie i zakończył je doktoratem pt. „Sanctorum communio” („Świętych obcowanie”). Wikariat odbył w Barcelonie. W latach 30. XX w. ukazały się jego pierwsze publikacje naukowe. Sporo podróżował, a w 1931 r. wyjechał na staż do Nowego Jorku. W tym samym roku został ordynowany i rozpoczął pracę duchownego.
Bonhoeffer angażował się też w międzynarodową działalność ekumeniczną.Na jego poglądy wpłynęła przyjaźń z Karlem Barthem – szwajcarskim teologiem kalwińskim, z którym później razem napisał ważny dokument, tzw. Deklarację z Barmen odrzucającą podporządkowanie Kościoła państwu i negującą łączenie chrześcijaństwa z innymi doktrynami i polityką.
Tekst i zdjęcia: Ligia Jasiok
Dietrich Bonhoeffer (1906-1945)
Kalendarium
4 lutego 1906 – rodzą się Dietrich i Sabine, szóste i siódme dziecko mieszczańskiej rodziny z Wrocławia.
1913 – rozpoczyna naukę w szkole Friedrichswerdersches Gymnasium w Berlinie.
Marzec 1916 – rodzina Bonhoefferów przeprowadza się do domu przy Wangenheimstrasse 14 w Berlinie (dzielnica Grünewald).
Marzec 1923 – w Grunewald-Gymnasium Dietrich zdaje maturę. W semestrze letnim rozpoczyna studia teologiczne na uniwersytecie w Tybindze.
1924 – po dwóch semestrach studiów w Tybindze Dietrich wraca do Berlina, gdzie kontynuuje studia na uniwersytecie berlińskim. Tego samego roku spędza 3 miesiące w Rzymie, odbywa także podróże na Sycylię i do Afryki Północnej.
1926 – pierwsze doświadczenia w praktyce teologicznej (nabożeństwa dla dzieci).
1927 – złożenie rozprawy doktorskiej „Sanctorum Communio” i jej obrona.
1928
— styczeń – pierwszy egzamin z praktycznej wiedzy teologicznej. — luty – jednoroczny wikariat w Barcelonie połączony z pracą katechetyczną z dziećmi w ramach nabożeństw dziecięcych. Podróże po Hiszpanii w towarzystwie brata Klausa. Luty 1929 – powrót do Berlina, asystentura na uniwersyteckiej katedrze teologii systematycznej.
1930
— lipiec – drugi egzamin teologiczny. Habilitacja w zakresie teologii systematycznej (temat: Akt i bycie). Otwarty wykład habilitacyjny: Pytanie o człowieka we współczesnej filozofii i teologii. — wrzesień – wyjazd do Stanów Zjednoczonych: jednoroczne stypendium DAAD przeznaczone na studia na Union Theological Seminary w Nowym Jorku. 1931
— czerwiec – powrót do Berlina, asystentura na Wydziale Teologicznym uniwersytetu berlińskiego. Dietrich rozpoczyna działalność ekumeniczną. Jesienią zostaje wybrany na sekretarza ds. młodzieży na posiedzeniu Światowego Związku Krzewienia Przyjaźni za pośrednictwem Kościołów w Cambridge. Przyjęcie funkcji duszpasterza akademickiego w Wyższej Szkole Technicznej w Berlinie Charlottenburgu. — listopad – ordynacja, stanowisko wikariusza synodalnego przy Kościele Syjonu w Berlinie, opieka nad dziećmi przygotowującymi się do konfirmacji. 1933 – przeciwstawia się tzw. „paragrafom aryjskim” w Kościele. Powstaje jego artykuł: Kościół wobec kwestii żydowskiej. Gestapo zakłóca prowadzoną przez Bonhoeffera kampanię wyborczą do władz Kościoła. Spór z teologią Niemieckich Chrześcijan. Współpraca przy „wyznaniu z Bethel”.
Październik 1933 – kwiecień 1935 – funkcja proboszcza w dwóch niemieckich parafiach w Londynie. Znajomość z biskupem Chichesteru, współpraca w Ruchu Ekumenicznym.
Kwiecień 1935 – marzec 1940 – utworzenie i prowadzenie seminarium kaznodziejskiego Kościoła Wyznającego w Zingst oraz Finkenwalde (obecnie Szczecin Zdroje), które zostaje zamknięte w 1937. Następnie wikariaty zbiorcze w Koszalinie (Köslin), Słonowicach (Gross Schlönwitz), Waszkowo, Tychowo (Sigurdshof).
Wrzesień/październik 1938 – pisze książkę „Życie wspólne”.
1939
— marzec/kwiecień – pobyt w Londynie, spotkanie z biskupem Chichesteru, George’em Bellem. — czerwiec – wyjazd do Nowego Jorku. — lipiec – powrót z USA przez Londyn do Berlina. Sierpień 1940 – zakaz publicznych wystąpień nałożony na Bonhoeffera z powodu „działalności szkodliwej dla narodu”.
Od listopada 1940 do lutego 1941 – pobyt w klasztorze Ettal, praca nad książką „Etyka”.
Marzec 1941 – zakaz druku i publikacji oraz zakaz pełnienia obowiązków służbowych w Berlinie. Bonhoeffer przyłącza się do ruchu oporu przeciwko Hitlerowi, zgromadzonemu wokół admirała Canarisa. Podróże do Szwajcarii.
Pomnik Dietricha Bonhoeffera we Wrocławiu
Lato 1942 – podróż do Szwecji na spotkanie z Bellem. Celem jest zbadanie stanowiska rządu angielskiego względem niemieckiego ruchu oporu.
1943
— styczeń – zaręczyny z Marią von Wedemeyer. — 5 kwietnia – aresztowanie, pobyt w więzieniu śledczym Wehrmachtu w Tegel. 8 października 1944 – po nieudanym zamachu na Hitlera oraz odnalezieniu akt o działalności ruchu oporu w Zossen, Bonhoeffer zostaje przeniesiony do więzienia Gestapo przy Prinz-Albrecht-Strasse.
1945
— 5 kwietnia – na rozkaz Hitlera zarządzone zostaje zamordowanie Bonhoeffera i innych członków ruchu oporu z szeregów Abwehry. — 8 kwietnia – w obozie koncentracyjnym Flossenbürg, do którego przewieziono więźniów, zbiera się sąd pod przewodnictwem Ottona Thorbecka. Wszystkich oskarżonych (Bonhoeffera, Canarisa, Ostera, Gehrego, Sacka) skazano na śmierć. — 9 kwietnia – wykonanie wyroku śmierci.
Odpowiedz