Archiwum

Spotkanie PTEw Katowice: Jan Wantuła — bibliofil, publicysta, działacz narodowy

15 października 2013 roku odbyło się kolejne spotkanie PTEw. Tym razem gościem była pani Urszula Wantuła-Rakowska, prezes ustrońskiego oddziału PTEw. Tematem prelekcji była postać jej dziadka, „starzyka” Jana Wantuły (1877–1953), bibliofila, publicysty, działacza narodowego i społecznego, chłopa, sadownika, hutnika, założyciela bibliotek, zbieracza książek.

Jan Wantuła mimo, że ukończył tylko trzy klasy szkoły ludowej, przejawiał zamiłowanie do nauki i czytania książek, a dalszą wiedzę zdobywał jako samouk. W swoim pamiętniku napisał: „Czytajcie książki bo kształcą rozum, hartują wolę i kształtują charakter”. Działał w wielu organizacjach społecznych. Zajmował się m.in. kolportażem polskich książek, zakładał biblioteki, gromadził własny księgozbiór. W swoim pamiętniku pisał, że oszczędzał na wszystkim, aby móc kupić książkę. W 1896 r. wraz z kilkoma robotnikami z huty zorganizował „spółkę czytelniczą” w Ustroniu, która kupowała i wypożyczała książki. Był to zalążek pierwszej publicznej wypożyczalni książek w Ustroniu, istniejącej do II wojny światowej jako Biblioteka Koła Macierzy Szkolnej Księstwa Cieszyńskiego. Około 1899 r. Jan Wantuła założył Bibliotekę Związku Polskiej Młodzieży Ewangelickiej w Ustroniu. W czasie pracy w hucie w Trzyńcu (1910-1925), gdzie został przesiedlony za działalność patriotyczną, założył Bibliotekę Związku Metalowców. Gromadzenie własnego księgozbioru rozpoczął od 1891 r., kupował aktualności wydawnicze i poszukiwał zabytków piśmiennictwa śląskiego u miejscowej ludności. Jego księgozbiór liczył ponad 3 tysiące dzieł. Podczas czytania książek budziła się jego świadomość patriotyczna. Działał na rzecz przyłączenia Śląska Cieszyńskiego do Polski. Interesował się też historią, działał na niwie narodowej, robotniczej, społecznej i kościelnej. Napisał ponad 350 artykułów do gazet. Po śmierci zostały wydane jego dwie książki: Karty z dziejów ludu Śląska Cieszyńskiego (wybór pism) (1954) oraz Książki i ludzie (1956). Wnuczka, pani Urszula Wantuła-Rakowska, posiada wiele pamiątek po dziadku.

Zdjęcie: ks. Oskar Wild
Źródło: http://www.katowice.luteranie.pl/wydarzenia2.php

Odpowiedz

Możesz użyć tych znaczników HTML

<a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>