Tegoroczna wycieczka ustrońskiego Oddziału PTEw odbyła się w sobotę 14 września na Opolszczyznę. W Strzelcach Opolskich spotkaliśmy się z przewodnikiem Zbigniewem Perdakiem, a zwiedzanie rozpoczęliśmy od Kluczborka, miasta leżącego w górnym biegu rzeki Stobrawy.
Jego początki sięgają drugiej połowy XIII wieku. Wtedy to, w 1274 roku książę Henryk IV Probus wystawił przywilej lokacji miasta. Kluczbork jako miasto wielokrotnie był sprzedawany i oddawany w zastaw. Od 1536 roku był w posiadaniu książąt brzeskich, którzy jako ewangelicy wprowadzali protestantyzm na podległych im ziemiach. Tak było do śmierci ostatniego księcia legnicko-brzeskiego w 1675 roku. Wtedy Kluczbork przechodzi pod zarząd cesarza austriackiego, a po 1740 roku wraz z prawie całym Śląskiem jako Kluzborek znalazł się w granicach państwa pruskiego. Oficjalnie władze polskie przejęły Kluczbork wraz z całym Śląskiem Opolskim 18 marca 1945 roku.
W Kluczborku zatrzymujemy się w ewangelickim kościele Zbawiciela. Wybudowany został w 1527 roku, wielokrotnie przebudowywany, ale przez cały czas od powstania aż po dzień dzisiejszy jest kościołem ewangelickim.
Po wizycie w kościele krótki spacer po mieście i wyjeżdżamy do Rożnowa. Zatrzymujemy się w drewnianym kościele z 18 wieku. W latach 1530-1945 był on kościołem ewangelickim. Obok ciekawa kaplica grobowa Karola Augusta Adolfa v. Eben u. Brunen w kształcie piramidy.
Kolejnym przystankiem były Gierałcice gdzie mamy okazję zwiedzić drewniany kościół z 1694 roku. Podobnie jak poprzednio zwiedzane jest on od powstania w 1694 roku do dnia dzisiejszego ewangelickim. Gierałcice to filiał parafii w Wołczynie.
Kolejnym przystankiem był Namysłów, miasto nad rzeką Widawą. Prawa miejskie uzyskał około 1249 roku. Zabytki to między innymi gotycki ratusz z 1374 roku z 57-metrową wieżą, oraz system murów obronnych z lat 1350-1415. Mury, których fragmenty zachowały się do dziś, są od strony południowej podwójne. Z pamiątek ewangelickich wymienić należy szkołę z 1789 roku, którą po remoncie otwarto na początku września tego roku. W miejscu, gdzie stał ewangelicki kościół, jest dziś pamiątkowa tablica. Kościół został zburzony w niewyjaśnionych okolicznościach już po zakończeniu działań wojennych w 1945 roku.
Z Namysłowa jedziemy do miejscowości Pokój, która została założona w drugiej połowie 18 wieku. W tym też czasie rozpoczęła tam działalność parafia ewangelicka. Kamień węgielny pod budowę parafii i kościoła położono w maju 1765 roku. Z okazji tak ważnego wydarzenia odprawiono nabożeństwo w języku polskim i niemieckim. Budowę rozpoczęto według planów architekta Georga Ludwika Schirmeistera. Prace przy budowie trwały prawie 10 lat. Poświęcenie nastąpiło w sierpniu 1775 roku i połączone było z nabożeństwem w obu językach.
Pod względem architektonicznym kościół łączy w sobie dwa style: fasadę zewnętrzną wykonano w stylu klasycystycznym, natomiast wnętrze łączy barok z przepychem rokoko. Obiekt jest jednym z cenniejszych zabytków z tej epoki w Polsce, a pod względem oryginalnego rozwiązania konstrukcyjnego więźby dachowej – to jedyny tego typu obiekt w Europie. Dziś po zakończeniu remontu elewacji kościół prezentuje się bardzo pięknie.
Organy wbudowane zostały do kościoła w czerwcu 1774 roku. Były wielokrotnie rozbudowywane i remontowane. Ostatnio parafia uzyskała fundusze na kolejną renowację instrumentu. Niewykluczone, że po tych pracach ponownie do kościoła powrócą koncerty muzyki organowej. Ciekawe pod względem architektonicznym są pozostałe elementy kościoła: ołtarz, ambona i chrzcielnica, loża książęca.
Znajdujący się obok kościoła cmentarz pochodzi z tego samego okresu co kościół. Nagrobki posiadają niespotykaną dziś formę. Do najciekawszych należy neoklasyczny grobowiec nadleśniczego Heinricha von Burgsdorfa, zmarłego w 1806 roku. O kościele i parafii liczącej obecnie 96 osób opowiadał ks. Eneasz Kowalski.
Z Pokoju jedziemy do Opola. Na większe zwiedzanie nie mamy już czasu. Poprzez wzgórze uniwersyteckie udajemy się do Mauzoleum Piastów Śląskich w kościele klasztoru Franciszkanów (w latach 1811 do 1945 był kościołem ewangelickim).
Wracamy do Ustronia, a na bardziej szczegółowe zwiedzanie miasta trzeba się będzie umówić w innym późniejszym terminie. Może za rok.
Tekst i zdjęcia: Michał Pilch
Odpowiedz