Gościem majowego spotkania Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego w Katowicach (20 maja 2014 r.) był prof. zw. dr hab. Jan Malicki, znawca literatury staropolskiej, dyrektor Biblioteki Śląskiej, laureat wielu nagród, w tym także nagrody diecezji katowickiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego „Śląskiego Szmaragdu”. Osiągnięcia oraz zasługi Pana Profesora dla kultury śląskiej przedstawiła prezes katowickiego Oddziału PTEw prof. Grażyna Szewczyk.
Po wstępnej części spotkania prof. Malicki zaprezentował przybyłym słuchaczom prelekcję dotyczącą koncepcji „rycerza chrześcijańskiego”, ukazanej poprzez twórczość wybitnych pisarzy od średniowiecza po okres baroku („Miles Christianus – dzieje motywu”). Dzieje jednego z kluczowych dla literatury tych epok literackich motywu prześledził prelegent na podstawie fragmentów z Pisma Św. (m.in. proroctwa Izajasza oraz 2. Listu Pawła do Koryntian), twórczości Erazma z Rotterdamu, Mikołaja Reja oraz przedstawicieli Baroku – Sępa Szarzyńskiego i Wacława Potockiego.
Akademicki wywód wzbogacony wieloma nieznanymi słuchaczom dodatkowymi ciekawostkami z zakresu kultury i obyczajowości średniowiecznej czy renesansowej pokazał, jak zmienił się w ciągu kilku stuleci literacki wizerunek „Miles Christianus” – od rozpoczętej biblijnymi tekstami „wielkiej dyskusji o rycerstwie człowieczym na Ziemi”, poprzez średniowieczną koncepcję człowieka dążącego do „niebieskiej ojczyzny”, charakterystyczne dla Odrodzenia przekonanie o grzesznym człowieku szukającym drogi do Boga, po barokową wizję „walki” jednostki zwieszonej pomiędzy doczesnością a wiecznością, własną cielesnością a światem duchowym, zawartą najdobitniej w Sępa Szarzyńskiego koncepcji „boju ze światem”. Profesor zakończył swój niezwykle interesujący wykład retorycznym pytaniem, zachęcającym do refleksji i przemyśleń – „Rycerz chrześcijański, ale jaki?”
W dalszej części spotkania, w trakcie dyskusji przenoszącej na grunt współczesny odległe zdawałoby się średniowieczne dylematy, przybyli na spotkanie z wybitnym historykiem literatury mieli okazję podzielić się swoimi spostrzeżeniami na omówiony temat oraz zadać pytania, które dotyczyły zarówno literatury, kultury śląskiej jak i edukacji. Ożywioną rozmowę z prof. Malickim zakończyła wspólna refleksja, iż pojęcie „rycerza chrześcijańskiego” jest aktualne także w rzeczywistości XXI wieku.
Aneta Sokół
Odpowiedz