Dr Lucjan Buchalik - prelegent
„Świat Ajnów. Od Bronisława Piłsudskiego do Shigeru Kayano” – to temat spotkania pod patronatem PTEw w Muzeum Miejskim w Żorach w dniu dnia 17 listopada 2018 r. O ludach Dalekiego Wschodu opowiadał oraz sylwetkę Bronisława Piłsudskiego przybliżył dr Lucjan Buchalik.
Ajnowie – nazwa w ich języku oznacza: „człowiek pracy z honorem”. Słowo to było używane przez Ajnów tylko na określenie ich samych. Ludność ta początkowo zamieszkiwała południowe krańce Kamczatki, Kuryle, Sachalin oraz niewielkie obszary północnych terenów wysp Japonii Honsiu i Hokkaido. Po 1945 r. Ajnowie zostali całkowicie wysiedleni z wysp Kurylskich i Sachalinu po zajęciu ich przez ówczesny Związek Radziecki. Współcześnie największe skupisko Ajnów żyje na Hokkaido. Ajnowie charakteryzują się nietypową i niepasującą do tamtejszych ludów Azjatyckich urodą, ponieważ mają białą karnację skóry i są niezwykle bujnie owłosieni. Przypominają raczej ludzi z epoki kamienia łupanego. Zajmowali się niegdyś łowiectwem i zbieractwem, natomiast w dzisiejszych czasach rybołówstwem i rolnictwem – pomidory z ich plantacji uchodzą za najlepsze w tym rejonie i nie tylko.
Ajnowie początkowo byli bardzo zmarginalizowani przez Japończyków (traktowani jako podludzie). Dopiero Shigeru Kayano (1926-2006) – społecznik, polityk i etnograf pochodzący z Biratori na Hokkaido, jako pierwszy i jedyny dotąd parlamentarzysta ajnuski doprowadził do polepszenia ich statusu społecznego. Jako przedstawiciel tego ludu mocno promował ich kulturę, zwyczaje oraz napisał o tym książkę. To dzięki jego inicjatywie powstało wiele szkół z językiem ajnuskim oraz Muzeum Kultury Ajnów w Nibutanii.
Pomiędzy wykładami mogliśmy zobaczyć wystawę poświęconą Ajnom. Muzeum Żorskie posiada obecnie największy w Polsce zbiór przedmiotów przynależnych tej kulturze. Są to narzędzia, stroje i ozdoby (piękny i cenny naszyjnik), bibeloty, naczynia i przybory kuchenne, broń, eksponaty ilustrujące wierzenia (kije modlitewne) i ajnuskie ceremoniały.
Druga część spotkania poświęcona była Bronisławowi Piłsudskiemu oraz prezentacji bogato ilustrowanej książki, mającej kilku autorów, napisanej w trzech językach: polskim japońskim i angielskim, pod redakcją dr. Lucjana Buchalika, naszego prelegenta.
Bronisław Piłsudski (1866-1917) – wybitny etnograf, antropolog, badacz kultur Dalekiego Wschodu, a także tatrzańskich górali, przez nas kojarzony jest raczej jako starszy brat marszałka Józefa Piłsudskiego. W świecie nauki znany był ze swoich opracowań etnograficznych i językowych, nagrań dźwiękowych za pomocą fonografu Tomasa Edisona, dzięki któremu można usłyszeć głos i śpiew ludzi sprzed stu lat. Był on również działaczem niepodległościowym, oskarżonym o spisek na Cara Aleksandra III. Jego wyrok śmierci zmieniono na zesłanie na wyspę Sachalin. Czas tam spędzony poświęcił badaniom kultury tamtejszej ludności. Zawarł związek małżeński z Ajnuską, z którą miał dwoje dzieci. Jego potomkowie do dzisiaj żyją w Japonii.
Z tego bardzo interesującego wykładu na temat niezwykłego ludu Ajnów oraz postaci z nimi związanych, wyszliśmy ubogaceni o ciekawą wiedzę i refleksję.
Tekst: Daniela Wiśniewska, zdjęcia: Andrzej Żabka
Odpowiedz