Ks. Henryk Mach - prelegent
W bielskim Oddziale PTEw 18 maja br. odbyło się spotkanie, podczas którego gościem był ks. Henryk Mach – proboszcz parafii ewangelickiej w Białej, który przedstawił prelekcję „Przyjaźń Reformatorów Marcina Lutra i Filipa Melanchtona”. W roku Jubileuszu 500-lecia Reformacji był to kolejny temat związany z ważnymi postaciami i wydarzeniami, które współtworzyły Reformację. Prelekcja, wzbogacona wizualizacją, zapoznała nas z wieloma interesującymi szczegółami.
Filip Melanchton był najbliższym współpracownikiem ks. dr. Marcina Lutra. Studia rozpoczął na Uniwersytecie w Heidelbergu, a następnie przeniósł się do Tybingi, gdzie uzyskał tytuł magistra. Słuchał wykładów z teologii i odbywał studia humanistyczne, zajmował się też astronomią. Zamiłowanie do języków biblijnych zaprowadziło go do Wittenbergi, później zaś odegrał ogromną rolę w reformach oświaty. Ukazało się wówczas jego ważne dzieło, gramatyka grecka.
Rok 1518 był przełomowy w jego życiu. Trafił wówczas na nowy Uniwersytet w Wittenberdze, by objąć nowopowstałą katedrę greki. Był to okres, gdy na uniwersytecie wybuchła luterańska Reformacja. Melanchton został szybko bardzo popularnym wykładowcą i na jego wykłady z greki uczęszczał też Luter. Tutaj rozwinęła się między nimi przyjaźń, a następnie wspólnie działali na rzecz Reformacji. Od tego momentu życie Melanchtona związane było z działalnością reformacyjną. W 1519 r. otrzymał kolejny tytuł naukowy z zakresu biblistyki, co dało mu prawo do wykładania Pisma Świętego i było ukoronowaniem jego rozwoju teologicznego.
Od 1520 r. Melanchton prowadził w Wittenbergi wykłady biblijne oraz zastępował Lutra podczas jego pobytu w Wartburgu. W swoich wykładach zgodnie z programem humanistycznym zrezygnował z tekstów łacińskich i wykładał na bazie oryginalnego języka greckiego i hebrajskiego. Był to dla niego intensywny okres oraz czas zmiany w życiu osobistym; w 1520 r. poślubił Katarzynę Knapp. Nadal prowadził reformę edukacji, a w 1523 r. został rektorem Uniwersytetu w Wittenbergi. Dbał o kształtowanie pobożności studentów w oparciu o Biblię. Melanchton był lubianym wykładowcą.
Na polecenie elektora saskiego przeprowadził wraz z innymi wizytację szkolnictwa w Saksonii, przeprowadził reformę szkolnictwa w gimnazjach w Norymberdze, co znalazło oddźwięk także w wielu innych niemieckich miastach. Reformy wprowadziły także uniwersytety w Tybindze, Lipsku, Greifswaldzie, Frankfurcie, Królewcu, Jenie, Heidelbergu oraz duńskiej Kopenhadze. Otrzymał tytułu „Nauczyciel Niemiec”.
Najważniejszym miejscem, gdzie reprezentował wittenberskich Reformatorów, był Sejm w Augsburgu, na które przygotował swe dzieło „Wyznanie Augsburskie”, a na zjeździe w Szmalkalden w 1536 r. podpisał przygotowane przez Lutra artykuły, które nazwano Szmalkandzkimi. Włączono je później do ksiąg wyznaniowych luteranizmu.
Melanchton udzielał się też szeroko na rzecz jedności ruchu reformacyjnego. W 1536 r. wraz z reformatorem Strasburga przygotował Konkordię Wittenberską. W latach 1540 i 1541 udzielał się w rozmowach z przedstawicielami Kościoła rzymskokatolickiego w Wormacji i Regensburgu. Zależało mu też na porozumieniu z chrześcijańskim Wschodem.
W XVI w. około 500 Polaków studiowało w Wittenbergi. Był ich wykładowcą, wspierał ich swą gościnnością. Prowadził też liczną korespondencję z polskimi działaczami reformacyjnymi, dla których był autorytetem. Wspierał reformę polskiego szkolnictwa, np. w Poznaniu. Jego dzieła były znane w Polsce. Tłumaczono na język polski dzieła teologiczne, jak np. „Wyznanie Augsburskie” oraz podręczniki, które były używane na Uniwersytecie Jagiellońskim.
Tekst i zdjęcia: Ligia Jasiok
Odpowiedz