Dr Janusz Kucharczyk - prelegent
Gościem spotkania katowickiego Oddziału PTEw w dniu 21 marca był dr Janusz Kucharczyk z Kościoła Chrześcijan Baptystów, wykładowca Wyższego Seminarium Baptystycznego w Warszawie-Radości i autor prac naukowych z zakresu filozofii. Prelegent zaprezentował słuchaczom wykład „Rozwój idei reformacyjnych na tle haseł epoki”, korespondujący z jubileuszowym Rokiem Reformacji, dotyczący XVI-wiecznych uwarunkowań towarzyszących wystąpieniom Lutra oraz innych reformatorów, m.in. młodszego od wittenberskiego zakonnika francuskiego teologa i twórcy ewangelicyzmu reformowanego – Jana Kalwina.
W erudycyjnym i popartym filozoficznym komentarzem wykładzie dr Kucharczyk przedstawił genezę pojawienia się reformacyjnych haseł, w sposób spektakularny zapoczątkowanych ogłoszeniem 95 tez – omówił zagadnienia kryzysu średniowiecznego Kościoła, które poprzedziły akt wystąpienia Lutra przeciwko sprzedaży odpustów, przypominając również wcześniejsze próby reformatorskich starań nakierowanych na uproszczenie teologii, liturgii oraz nauczanie o zbawieniu, tym samym zmierzających ku odnowie chrześcijaństwa (waldensi, Wycliffe, Jan Hus). Przybliżył słuchaczom, w jaki sposób epoka Renesansu, z jego zachwytem nad człowiekiem i uprawomocnioną wolną wolą człowieka oraz z głoszoną ideą powrotu do źródeł, w tym do kultury greckiej, przygotowywały grunt nie tylko dla Reformacji, ale także dla poprzedzających ją zjawisk niosących zapowiedź zmiany scholastycznego sposobu myślenia (np. mistyka nadreńska), odwołujących się do nowej duchowości opartej na bardziej bezpośrednich relacjach z Bogiem. Prelegent podkreślił znaczenie Erazma z Rotterdamu, także zwolennika odnowy ówczesnego Kościoła, sytuując również jego poglądy w kręgu przedreformacyjnych idei i osiągnięć.
Poświęcając uwagę samemu Lutrowi zaznaczył, iż jego poszukiwanie własnej nauki o zbawieniu wyrasta z ducha szerzącej się w XVI w. uproszczonej pobożności oraz pragnienia powrotu do źródeł chrześcijaństwa (ad fontes), czego wyrazem były m.in. tłumaczenia Biblii z języków oryginalnych, w tym z hebrajskiego. Z drugiej natomiast strony upowszechnienie jego nauk w dużej mierze stało się możliwe dzięki wykorzystaniu siły słowa drukowanego, co zapewniło w stosunkowo krótkim czasie rozprzestrzenienie się idei reformacyjnych w całych Niemczech i Europie, zapoczątkowując jednocześnie niezwykłą popularność religijnych pism ulotnych – średniowiecznej formy współczesnych mediów.
Dr Janusz Kucharczyk - prelegent
Omawiając wystąpienie kolejnego po Lutrze reformatora, Jana Kalwina (1509-1564), dr Kucharczyk zawrócił uwagę na postępującą w kierunku adaptacji renesansowych idei ewolucję teologii protestantyzmu. Prelegent przybliżył, że w oparciu o hasła epoki (humanizm, stoicyzm, empiryzm) Kalwin tworzył swój usystematyzowany wykład wiary, wraz z odrzuceniem realnej obecności Chrystusa w Eucharystii, nauką o predestynacji, boskiej Opatrzności oraz przekonaniem o zbawieniu z łaski. W prelekcji zostało podkreślone i przypomniane, że pełne podporządkowanie się woli Bożej w kalwińskiej nauce o człowieku karze mu ze stoickim spokojem znosić wszelkie niedogodności, wraz z nakazem życia w całkowitym poszanowaniu zasad chrześcijańskich, co ma prowadzić ku zmianie upadłego człowieka i jego odrodzenia.
Kończąc swój wykład prelegent zaznaczył, że w kolejnych stuleciach pojawili się następcy i kontynuatorzy nauk reformacyjnych, w tym zwolennicy czystej nauki reformacyjnej, a także odłamy uznające chrzest dorosłych (purytanie, arianie, anabaptyści). W XVII w. z protestantyzmu wyłonili się także baptyści, którzy podzielają naukę o zbawieniu z łaski, chrzest dorosłych, nie stroniąc od zalecanego również przez Lutra uczestnictwa w świecie i różnych formach ludzkiej aktywności.
Po zakończeniu wykładu miała miejsce ożywiona dyskusja na temat przedstawionej wizji rozwoju XVI-wiecznego protestantyzmu. Słuchacze interesowali się przebiegiem Reformacji zarówno w kraju Lutra, jak też na ziemi śląskiej. Pytania kierowane do prelegenta dotyczyły również różnic pomiędzy luteranizmem a kalwinizmem, w tym pojmowania Eucharystii przez obie grupy religijne, jak również perspektyw rozwoju współczesnej teologii protestanckiej. Wykład dr. Janusza Kucharczyka zapewnił słuchaczom szersze spojrzenie na XVI-wieczną Reformację, jako dzieło wyrosłe z poszukiwań dróg odnowy chrześcijaństwa, ale także wyrastające z odrodzeniowego humanizmu i renesansowych poszukiwań prostoty.
Tekst: Aneta Sokół, zdjęcia Wisława Bertman
Odpowiedz