Ze spotkania z Władysławem Sosną w Katowicach

Od lewej: Władysław Sosna, Marcin Mrózek, Emilia Sosna

Na listopadowym spotkaniu katowickiego Oddziału PTEw gościem był Władysław Sosna, autor wielu publikacji dotyczących cieszyńskiego luteranizmu, który także od wielu lat przewodzi działalności Polskiego Towarzystwa Ewangelickiego w Cieszynie. Przedstawiając gościa prof. Grażyna Szewczyk podkreśliła, że jest on z jednej strony autorem przewodników turystyczno-krajoznawczych, popularyzujących piękno Śląska Cieszyńskiego, jak również znawcą historii ewangelicyzmu, w tym autorem książek upamiętniających zwłaszcza wybitnych ewangelików cieszyńskich. Do tego typu publikacji należy również najnowsza, promowana przy okazji książka Władysława Sosny, „Barwy luteranizmu na Śląsku Cieszyńskim” (2015).

W swojej prelekcji pt. „Dziedzictwo ojcowizny”, zaprezentowanej na katowickiej plebani, przedstawił słuchaczom pokrótce historię regionu cieszyńskiego, najważniejsze momenty kształtujące jego tożsamość jako ziemi, na której przetrwały tradycje luterańskie zachowane pomimo wielu niesprzyjających momentów dziejowych. Władysław Sosna przypomniał, że Ziemia Cieszyńska przez długi okres czasu była integralną częścią Śląska (z siedzibą we Wrocławiu), że również do tego zakątka regionu śląskiego szybko dotarły za pośrednictwem wrocławskich „głosicieli” hasła reformacyjne, które znalazły „tu” zrozumienie, zwłaszcza wśród chłopskiej warstwy ówczesnego społeczeństwa. Zaznaczył, że zakorzenione w świadomości cieszyńskich wyznawców „nowe” tradycje religijne przetrwały trudne czasy XVII-wiecznej kontrreformacji, jak również okres habsburskich rządów nad Księstwem Cieszyńskim, w tym – konfiskaty świątyń, zakaz odprawiania nabożeństw, jak również pruską aneksję ziem śląskich, prowadzącą do utraty kontaktów z dolnośląskim luteranizmem.

Przypominając zebranym najważniejsze dla historii cieszyńskich luteran wydarzenia prelegent mówił o śląskich kościołach „pokoju”, wzniesionych po zakończeniu wojny trzydziestoletniej za wstawiennictwem króla szwedzkiego, kościołach „łaski”, spośród których zachował się tylko cieszyński kościół Jezusowy, który służył współwyznawcom także z odległych terenów, nie tylko z najbliższych okolic cieszyńskich. Władysław Sosna podkreślał, że to cieszyńscy ewangelicy trwali przy zachowaniu polskości pielęgnując własny język, zakładając szkoły, pielęgnując poszanowanie dla ksiąg i wykształcenia, doceniając znaczenie utrwalania w słowie pisanym własnych tradycji i zachowanych wartości.

Władysław Sosna

Również to cieszyńscy ewangelicy podejmowali wiele starań na rzecz scalenia ziem polskich po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, które to starania zaprzepaścił podział Śląska Cieszyńskiego na rzecz Czechosłowacji, w wyniku którego kilkadziesiąt tysięcy wyznawców znalazło się „za Olzą”, prowadząc do ich stopniowej czechizacji. Można zaznaczyć, że w przedstawionej „opowieści” o przeszłości, ukazanej z emocjonalnym zrozumieniem dla „pięknych” jak i tragicznych kart dziejowych, Władysław Sosna starał się przekazać słuchaczom najważniejsze wyznaczniki cieszyńskich zachowanych tradycji luterańskich, do których zaliczył w zakończeniu m.in. wysokie poszanowanie słowa i wartości „słowa”, szacunek dla „dobrej roboty”, czyli sumienność i pracowitość oraz tolerancję dla innych poglądów religijnych.

W kończącej listopadowe spotkanie rozmowie uczestnicy pytali prelegenta o doświadczenia wojenne i powojenne cieszyniaków związane z prześladowaniami niemieckimi, czy też z represjami doświadczanymi przez ewangelików po 1945 roku, równie trudnymi bez względu na region. Rozmowy dotyczyły także losu zborów pozostałych po czeskiej stronie, zebrani wspólnie podzielili się refleksjami i doświadczeniami dotyczącymi Zaolziaków osiadłych także na Górnym Śląsku, współwyznawców, którzy po obu stronach granicy zachowywali i zachowują jeszcze przekazane przez ojców tradycje wyznaniowe. Należy dodać, że w spotkaniu uczestniczyli także – żona prelegenta – Emilia Sosna oraz członek zarządu cieszyńskiego Oddziału PTEw – Marcin Mrózek. Zainteresowani mogli także nabyć książkę „Barwy luteranizmu na Śląsku Cieszyńskim” wraz z wpisem i autografem autora.

Aneta Sokół