13 kwietnia w Oddziale PTEw w Jaworzu odbyła się projekcja filmu Telewizji Polskiej pt. „Dzieło Łaski. Ewangelicko-augsburskie kościoły neogotyckie na Górnym Śląsku”. Film został zrealizowany w 2012 r. na zamówienie Diecezji Katowickiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. Zgodnie z podtytułem, film pokazuje architekturę kościołów ewangelickich w przemysłowej części Górnego Śląska, które zbudowano tu na ogół w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku. Są to najczęściej – zgodnie z ówczesnym trendem w architekturze kościelnej na Śląsku – budowle w stylu neogotyckim. Bowiem taki styl uznawano wówczas za najbardziej odpowiedni dla budynków sakralnych.
Pomimo jednolitości stylu, poszczególne kościoły różnią się od siebie nie tylko bryłą, ale i detalami architektonicznymi. Do najciekawszych należą budowle w Chorzowie, Siemianowicach Śląskich, Mysłowicach, Świętochłowicach, Wirku i Zabrzu. Niektóre zaś nie wpisują się w ten styl, jak np. kościół w Katowicach, któremu przypisuje się styl neoromański.
Uzupełnieniem filmu trwającego niewiele ponad 30 minut, było wystąpienie dr. hab. Jana Szturca, który w swojej prezentacji krótko przedstawił tło historyczne rozwoju ewangelicyzmu w tym regionie. Ewangelicy żyli tutaj już w latach XVI-wiecznej Reformacji, jednak rządy Habsburgów spowodowały, że wyznanie to na Górnym Śląsku niemal zanikło. Dopiero po wojnach śląskich, w wyniku których od 1742 r. pod rządami pruskimi ewangelicy uzyskiwali stopniowo prawo do publicznego kultu, ewangelicyzm mógł ponownie się rozwijać. Rozwój ten był najbardziej intensywny w okresie XIX-wiecznej industrializacji regionu.
Gwałtowny rozwój sieci parafialnej w aglomeracji katowickiej przerwał dopiero wybuch I wojny światowej. Natomiast II wojna światowa, a szczególnie nastała później wieloletnia praktyka brutalnego niwelowania odrębności kulturowej Górnego Śląska w okresie PRL-u, spowodowały, że obecnie odsetek ludności wyznania ewangelickiego, głównie luterańskiego, spadł do kilku procent stanu z okresu szczytowego rozwoju.
Odpowiedz