Kwietniowe spotkanie katowickiego oddziału PTEw poświęcone zostało prezentacji luterańskiego piśmiennictwa po 1989 r. i ukazaniu repertuaru wydawniczego w obrębie tego piśmiennictwa. Można podkreślić, że współczesną „książkę” powstającą w luterańskim środowisku współtworzą wydawnictwa kościelne („Augustana”, „Warto”), oficyny parafialne (m.in. „Głos Życia”), stowarzyszenia ewangelickie (PTEw czy MTE), a także jest ona efektem wielu inicjatyw wydawniczych – podejmowanych przez parafie, diecezje, a również prywatnie przez księży oraz innych członków Kościoła.
Prelegentka przedstawiająca tę tematykę podkreśliła, że wraz z nastaniem wolności druku i słowa po 1989 r. Kościół Ewangelick0-Augsburski, podobnie, jak inne Kościoły i związki wyznaniowe, rozwinął własną aktywność kulturalno-misyjną, w tym także wydawniczą. Pośród około 600 odnotowanych przez autorkę tytułów wyróżnione zostały prace o tematyce historycznej, a także rozmyślania o charakterze religijnym, publikacje użytkowe (m.in. katechizmy, śpiewniki), kazania czy literatura piękna.
Najliczniejsza grupa publikacji dotyczy historii, w tym przeszłości parafii, chórów, współwyznawców i duszpasterzy, a także losów luteranizmu w poszczególnych regionach Polski (zwłaszcza na Śląsku i na Mazurach) czy przeszłości ewangelickiej „zapisanej” w historii wielu miast polskich (m.in. Ewangelicy w dziejach Warszawy, 2008; 450 lat Reformacji pod Wawelem, 2008; Trzysta lat tolerancji na Śląsku Cieszyńskim, 2010). Prelegentka podkreśliła, że na szczególną uwagę pośród tytułów „historycznych” zasługują prace autorstwa zawodowych historyków związanych z luterańskim środowiskiem (profesorów Janusza Małłka, Tadeusza Stegnera, Jarosława Kłaczkowa), którzy przedstawiają w kolejnych publikacjach historię Kościoła łącząc naukowe obiektywne podejście do przeszłości ze znajomością tradycji i tożsamości konfesyjnej zachowanej wśród członków wspólnoty. Ponadto książki ich autorstwa (m.in. monografia Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce w latach 1945-1975 J. Kłaczkowa, 2010), opublikowane w profesjonalnych, ogólnopolskich wydawnictwach, zostały włączone w obieg księgarskiej sprzedaży internetowej z możliwością dotarcia do szerokiego kręgu odbiorców, stając się jednocześnie integralną częścią ogólnopolskiego historycznego dorobku naukowego.
Liczną grupę publikacji stanowią także rozmyślania i rozważania, obejmujące teksty przeznaczone do codziennej lektury (m.in. M. Lutra Drogowskazy chrześcijanina, 2009), jak też wydawnictwa uwzględniające zagadnienia śmierci, choroby, przemijania, tematykę biblijną czy współczesne rozterki ludzi wierzących (polskich jak i zagranicznych autorów, m.in. ks. Henryka Czembora, ks. Leszka Czyża, a także Herberata Brokeringa czy mówcy ProChrist – Ulricha Parzanego).
Ponad 100 pozycji sytuuje się w kręgu piśmiennictwa religijnego przeżywającego swój zdecydowany rozkwit po 1989 roku. Wśród wyróżnionych typów literatury znalazła się także grupa kilkudziesięciu kazań luterańskich duszpasterzy (łącznie z postyllami), publikowanych zarówno przez „Augustanę”, jak też powstających z inicjatywy samych autorów, drukowanych okazjonalnie w związku z wydarzeniami jubileuszowymi czy rocznicowymi (m.in. postylla ks. Andrzeja Wantuły Okruchy ze Stołu Pańskiego, 2005, ks. H. Czembora Nie wstydzę się Ewangelii Chrystusowej, 2001).
Ważne miejsce – zdaniem prelegentki – zajmuje powstająca współcześnie rodzima literatura piękna. Ponad 40 tytułów „literackich”, zakorzenionych w kulturowych tradycjach środowiska luterańskiego, obejmuje od opowiadań, poprzez powieść, wspomnienia po poezję. Można też zaznaczyć, że literatura piękna w przeciwieństwie do szybko przyrastających ilościowo prac historycznych powstaje w miarę równomiernie, adaptując podstawowe gatunki literackie. Zwłaszcza ostatnie lata zaowocowały ciekawymi, odnoszącymi sukces próbami powieściowymi (m.in. Lidii Czyż Mocniejsza niż śmierć) oraz tomikami „dojrzałej” poezji (ks. bp. Pawła Anweilera Mój Psałterz, ks. bp. Tadeusza Szurmana Z więzienia wolności). Prelegentka zaznaczyła, że pośród prezentowanego piśmiennictwa literatura piękna zajmuje szczególne miejsce jako grupa utworów, która przechowuje i odzwierciedla tradycje wyznaniowe, obyczajowe i kulturowe wspólnoty religijnej.
We wnioskach kończących prelekcję wzbogaconą prezentacją multimedialną, ukazującą przykłady omawianych publikacji, autorka dokonała pokrótce całościowej oceny luterańskiego repertuaru wydawniczego powstałego w czasie 25 lat „wolności” słowa. W kolejnych dziesięcioleciach nastąpił wzrost liczbowy luterańskiego piśmiennictwa oraz jego profesjonalizacja – zarówno pod względem edytorskim, jak też gatunkowym (udział prac naukowych, teologicznych, ksiąg pamiątkowych oraz m.in. słowników, przewodników czy prac bibliograficznych). Przedstawiony repertuar jest także wynikiem stopniowego wykrystalizowania się ukazanych typów piśmiennictwa uwzględniających zarówno gatunki tradycyjne (m.in. postylle), jak też nowe (m.in. powieść obyczajowa, czy naukowe opracowania monograficzne). Obecność tytułów „luterańskich” w internetowych systemach księgarskich oraz w serwisach m.in. ekumenicznych, jest wyrazem włączenia oferty do ogólnopolskiego repertuaru literatury religijnej, umożliwiając poznanie „książki” ewangelickiej szerokiemu kręgowi odbiorców z różnych środowisk kulturowo-wyznaniowych.
Prelekcja – zaprezentowana w obecności ks. bpa Mariana Niemca oraz prowadzącej spotkanie przewodniczącej oddziału PTEw prof. Grażyny Szewczyk – stała się podstawą do dalszych rozmów i refleksji na temat współczesnego piśmiennictwa powstającego we własnym środowisku wyznaniowym. Słuchacze, wzbogaceni o wiadomości przekazane przez prelegentkę, mieli okazję przekazać swoje własne uwagi i spostrzeżenia dotyczące prezentowanej tematyki. Spotkanie zakończyła rozmowa dotycząca specyfiki współczesnego rynku wydawniczego, możliwości wydawania książek oraz czytelnictwa literatury konfesyjnej.
Odpowiedz