W sali Debory kościoła Zbawiciela w Sopocie. Od prawej: ks. bp prof. Marcin Hintz, Lucyna Żukowska, prof. Grzegorz Berendt, prof. Tadeusz Stegner
W niedzielę 6 kwietnia 2014 roku w kościele Zbawiciela w Sopocie miała miejsce promocja książki autorstwa Lucyny Żukowskiej, dr nauk humanistycznych, pt. Między Śmiercią a Diabłem. Kościół ewangelicki w Gdańsku w okresie rządów NSDAP (1933-1945). Książka, będąca drukiem dysertacji dr Żukowskiej, została wydana przez IPN-owską Komisję Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Oddział w Gdańsku i jest rezultatem 5-letnich badań autorki nad działalnością Ewangelickiego Kościoła Unijnego oraz Kościoła Wyznającego w Wolnym Mieście Gdańsku w okresie rządów NSDAP.
Zgromadzonych na promocji przywitał ks. bp prof. Marcin Hintz, proboszcz sopockiej parafii, który podkreślił współpracę autorki z parafią także na łamach Gdańskiego Rocznika Ewangelickiego. Spotkanie, zorganizowane przez Parafię Ewangelicko-Augsburską w Gdańsku oraz Polskie Towarzystwo Ewangelickie Oddział w Gdańsku, poprowadził prof. Tadeusz Stegner. Na spotkaniu autorka przybliżyła kulisy powstania książki oraz trudności, jakie napotkała przy zbieraniu materiałów źródłowych. Należy podkreślić również ogromną wartość wykonanych przez autorkę badań w archiwach polskich i niemieckich.
Publikacja ta przybliża przede wszystkim misję Kościoła w nowej, trudnej sytuacji politycznej, jego zmagania się z represjami. Szczególnie dotyczy to Kościoła Wyznającego, którego przywódcą w Gdańsku był ks. Kurt Walter – jego fotografię umieszczono na okładce książki. To właśnie on często prowadzony był na przesłuchania w eskorcie dwóch policjantów, których nazwiska złowrogo brzmiały: Śmierć i Diabeł (niem. Tod i Teufel) i stąd tytuł, bowiem nazwiska tych funkcjonariuszy – paradoksalnie – doskonale oddają sytuację, w jakiej znalazł się nie tylko ks. Walter, ale cały ówczesny Kościół.
Lucyna Żukowska wpisująca dedykację
Prof. Uniwersytetu Gdańskiego dr hab. Grzegorz Berendt, promotor rozprawy doktorskiej Lucyny Żukowskiej – obecny również na promocji – powiedział, że archiwum niejako sprezentowało autorce te dwa nazwiska, bowiem trudno sobie wyobrazić lepszy tytuł, który oddawałby grozę i powagę tamtych czasów, w których duchowni i wierni musieli lawirować między śmiercią a diabłem.
Wartość książki podnosi ponadto fakt, że do tej pory na rynku polskim w istocie nie tylko nie ukazała się żadna praca naukowa przedstawiająca w sposób kompleksowy sytuację Kościoła ewangelickiego w warunkach sprawowania władzy przez nazistów, ale także brak jest publikacji, w której przedmiotem głębszej analizy byłyby stosunki religijne i działalność Kościoła ewangelickiego w samym Wolnym Mieście Gdańsku.
Publikację można zakupić m.in. za pośrednictwem Parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Gdańsku.
Ks. Marcin Rayss
Odpowiedz