Ks. Paweł Nikodem (1878-1954)
W lutym wtorkowe spotkanie ustrońskiego Oddziału PTEw, w dniu 26 lutego br., poświęcone było ks. Pawłowi Nikodemowi (1878-1954), który zmarł przed 60 laty w dniu 19 stycznia 1954 r.
Przed spotkaniem zostały złożone kwiaty na grobie ks. Pawła Nikodema na ustrońskim cmentarzu, a krótkie rozważanie wygłosił ks. Piotr Wowry.
Następnie w sali parafialnej uczestnicy spotkania wysłuchali relacji o działalności ks. Nikodema przedstawionej przez ks. Zdzisława Sztwiertnię. W swoim wystąpieniu zaprezentował obszerną jego biografię oraz przedstawił go jako:
- patriotę i krzewiciela ducha narodowego na Śląsku Cieszyńskim,
- działacza charytatywnego,
- pomocnika ks. Karola Kulisza przy tworzeniu Polskiego Diakonatu w Dzięgielowie,
- redaktora i wydawcę ewangelickiej prasy: „Posła Ewangelickiego”, „Głosów Kościelnych”, „Głosu Młodzieży Ewangelickiej”, „Kalendarza Ewangelickiego”. Część tych wydawnictw w pewnych okresach wydawana i drukowana była w Ustroniu.
Należał w latach 1923-1939 do Towarzystwa Miłośników Ustronia, w którym w 1926 roku pełnił funkcję członka Zarządu.
Jaki był ks. Paweł Nikodem?
Niejednokrotnie był twardy, szorstki do przesady. Słowa jego były zawsze szczere, mówił to co myślał, dlatego niektórych ta prostota mogła zrażać, ale każdy, kto go poznał, cenił sobie jego szczerość i zapał. Nie wiedział, co to urlop, dopiero śmierć wyrwała go z pracy. Bardzo trafnie ks. biskup Karol Kotula w kazaniu pogrzebowym przyrównał ks. Nikodema do orzecha: „…Trudno jest rozłupać skorupę, Kiedy to się uda, w środku znajduje się słodkie jądro…”. Takim człowiekiem był ks. Paweł Nikodem: na zewnątrz niedostępny, a w środku kryło się bardzo miękkie serce.
Kochał ogród i sad. Tam odpoczywał i czuł się szczęśliwy. Jego ogród kwiatowy był ozdobą placu kościelnego, a owocami zachwycali się odwiedzający go goście. Dbałość o ogród to była kontynuacja tego, co zaprowadził w Ustroniu jeden z jego poprzedników, ks. Karol Kotschy.
W dalszej części spotkania Michał Pilch przedstawił działalność prawniczą ks. Pawła Nikodema. Oprócz studiów teologicznych studiował także prawo. Tę wiedzę prawniczą wykorzystywał nie tylko w organizacjach Kościoła ewangelickiego, ale także w ustrońskiej parafii. Godził zwaśnione strony, i w wielu sprawach majątkowych nie trzeba było korzystać z sądów i opłacanych prawników. Nie zawsze się to udawało, ale takie przypadki należały do rzadkości. Pomagał spisywać umowy przedślubne oraz łagodził czasami bardzo burzliwe konflikty małżeńskie.
W części dyskusyjnej zabrali głos uczestnicy spotkania, którzy znali ks. Pawła Nikodema. Uczył ich religii w szkole i nauki konfirmacyjnej. Byli też przez niego konfirmowani.
Na koniec ciekawostka, o której mało kto wie. Ks. Paweł Nikodem oraz jego dwaj poprzednicy, ks. Karol Kotschy i ks. Jerzy Janik znaleźli się w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to jedyny przypadek, aby z jednej parafii, nie tylko ewangelickiej, kolejni trzej proboszczowie zostali umieszczeni na stronach tego słownika.
Bardziej szczegółowe informacje dotyczące ks. Pawła Nikodema można znaleźć w „Pamiętnikach Ustrońskich”:
- „Pamiętnik Ustroński” nr 12 (2004): Zdzisław Sztwiertnia, Ksiądz Senior Paweł Nikodem (1878–1954), str. 196. Nakład wyczerpany.
- „Pamiętnik Ustroński” nr 13 (2007): Alicja Michałek, Mniej znana działalność księdza Pawła Nikodema, str. 136. Do nabycia w TMU (www.tmu.ustron.pl).
- „Pamiętnik Ustroński” nr 14 (2009): Bożena Kubień, Dzieje Towarzystwa…, biogram Ks. Paweł Nikodem, str. 220. Do nabycia w TMU (www.tmu.ustron.pl).
Tekst i zdjęcia: Michał Pilch
Zdjęcia archiwalne ze zbiorów Michała Pilcha
Odpowiedz