Monografia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce
Ukazała się właśnie najnowsza publikacja dr. Jarosława Kłaczkowa – historyka, pracownika naukowego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Dotyczy ona, jak precyzuje tytuł, dziejów Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w PRL w okresie od zakończenia II wojny światowej do końca kadencji ks. bp. Andrzeja Wantuły. Autor przeprowadza nas zatem przez trudne lata socrealizmu, kiedy Kościół miał bardzo ograniczone pole działania i możliwości samostanowienia, czego ofiarą padł m.in. pełniący obowiązki biskupa ks. prof. Jan Szeruda, zastąpiony przez duchownego dysponującego mandatem władzy państwowej. Następnie przechodzimy przez lata sprawowania urzędu przez ks. bp. prof. Andrzeja Wantułę, gdy Kościół z jednej strony odzyskał już pewną część suwerenności, ale za to intensywnie próbowano wplątać go w gry polityczne ówczesnych władz państwowych.
Książka nie dotyczy jednak tylko historii politycznej Kościoła w tym okresie, lecz różnych aspektów jego działalności, co odzwierciedla tematyka kolejnych rozdziałów: 1) władze centralne Kościoła, 2) diecezje i parafie, 3) udział w ruchu ekumenicznym, 4) relacje państwo – Kościół, 5) problem mazurski, 6) stosunki ewangelicko-katolickie, 7) działalność religijna, diakonijna i wydawnicza. Jest to wyczerpujące opracowanie, gdyż autor oparł się na bardzo szerokiej bazie źródłowej: od archiwów państwowych (w tym materiałów z Archiwum Akt Nowych i IPN), poprzez kościelne (w tym Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP i Światowej Federacji Luterańskiej), aż po prywatne. Gwarancję rzetelności pracy daje jednak nazwisko autora – dr Jarosław Kłaczkow, sam będąc luteraninem, jest wybitnym znawcą dziejów Kościoła luterańskiego w Polsce XX wieku. Opublikował już kilka monografii dotyczących dziejów polskiego protestantyzmu, w tym dwie poświecone wydawnictwom prasowym, redagował kilka prac zbiorowych (m.in. Polski protestantyzm w czasach nazizmu i komunizmu, 2009), organizował konferencje naukowe.
Prezentowana tu obszerna monografia (licząca 514 stron) stanowi podsumowanie pewnego etapu prac badawczych autora. Zarazem stanowi pierwszą monografię dziejów Kościoła w tym okresie; z jego poprzedników wymienić można jedynie Ryszarda Michalaka, który prawie 10 lat temu opublikował monografię poświęconą ogólnie Kościołom protestanckim w Polsce w latach 1945-1956.
Jarosław Kłaczkow, Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce w latach 1945-1975, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2010, ss. 514.
Odpowiedz