Kwiecień 2018 roku w jaworzańskim Oddziale PTEw

Dr Józef Szymeczek - prelegent

Na spotkaniu 4 kwietnia 2018 roku temat „Początek wojny 30-letniej 1618 r. Losy braci czeskich” przedstawił dr Józef Szymeczek, polski historyk i działacz społeczny na Zaolziu, pracownik Uniwersytetu w Ostrawie.

Wojna trzydziestoletnia to konflikt zbrojny, jaki miał miejsce w latach 1618-1648, w którym wzięła udział duża grupa ówczesnych państw europejskich, zarówna katolickich jak i protestanckich. Mimo, że wojna spowodowana była przyczynami natury religijnej, jednym z powodów jej długotrwałości stało się dążenie mocarstw europejskich (nie tylko protestanckich) do osłabienia potęgi Habsburgów.

Wojnę trzydziestoletnią dzieli się na cztery okresy: czeski, duński, szwedzki i francuski. Okres czeski (1618-1623) rozpoczął się od tzw. defenestracji praskiej, jaka miała miejsce 23 maja 1618 r. Grupa protestanckiej szlachty czeskiej (której wyznanie było zagrożone) wyrzuciła przez okno na zamku w Pradze na Hradczanach dwóch namiestników cesarza Macieja. Wydarzenie to dało początek powstaniu w Czechach, a tym samym stało się preludium do wojny trzydziestoletniej. Militarnego poparcia Czechom udzielił Siedmiogród oraz księstwa śląskie.

Skutkiem wojny stała się pacyfikacja Czech. Czechy utraciły autonomię i stały się dziedziczną posiadłością Habsburgów. W wyniku wojny i panującej w jej czasie zarazy, liczba ludności Czech zmniejszyła się z około 4 milionów na początku XVII wieku do około 700 tysięcy w połowie stulecia.

Bracia czescy to ruch społeczno-religijny w Czechach, który wyłonił się z husytyzmu w drugiej połowie XV wieku. W XVI wieku Bracia Czescy podjęli dialog z Kościołami ewangelickimi, w wyniku którego przyłączyli się do protestantyzmu. Rola braci czeskich w monarchii habsburskiej wzrosła z początkiem XVII wieku. W 1609 r. uzyskali oni od cesarza Rudolfa II wolność wyznania w Czechach i na Śląsku (tzw. Konfesja czeska). Jednak upadek powstania czeskiego w 1620 r. i druzgocąca klęska armii czeskiej na Białej Górze (8 listopada 1620 r.) spowodowały dla braci czeskich niszczycielską falę prześladowań. Działalność braci czeskich została zakazana, przywódcy udali się na emigrację, a resztki wspólnoty zeszły do podziemia.

Tekst: Danuta Kubala, zdjęcia: Ryszard Stanclik